Hiszpański problem z trumną generała

Dr hab. Paweł Skibiński, historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, ekspert Centrum Myśli Jana Pawła II.

Aktualizacja: 06.01.2019 19:49 Publikacja: 06.01.2019 18:03

Generał Francisco Franco

Generał Francisco Franco

Foto: Dutch National Archives/Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe

Trwa konflikt o grób Franco. Dlaczego kwestia ekshumacji generała stała się w ostatnim czasie w Hiszpanii tak istotna?

Zarówno wśród elit politycznych, jak i w społeczeństwie dominują od lat nastroje antyfrankistowskie. Usunięto z przestrzeni publicznej wszystkie symbole reżimu i pomniki. Od wielu lat obowiązuje ustawa o pamięci historycznej, która jednoznacznie i zarazem stronniczo krytykuje reżim Franco. Rozliczenia więc już dawno się dokonały. Obecne zamieszanie dotyczące miejsca pochówku generała wynika bardziej z bieżącego kontekstu politycznego niż potrzeb moralnych. Uważam, że jest ono spowodowane próbą znalezienia porozumienia między mniejszościowym socjalistycznym rządem a innymi ugrupowaniami lewicowymi przez odwołanie się do wspólnego resentymentu wobec Franco.

Jak duży udział w konflikcie ma rodzina Franco, a jaki Kościół?

Musimy pamiętać, że decyzja rządu stanowi pogwałcenie elementarnych zasad prawnych. Grób generała znajduje się w bazylice papieskiej, chronionej przez umowy dyplomatyczne, a rząd przez swoje jednostronne decyzje w sprawie miejsca pochówku narusza procedurę administracyjną, prawo własności, nie mówiąc o dobrych obyczajach. Nic dziwnego, że benedyktyni, zarządzający bazyliką, nie zgadzają się na samowolę rządu. Natomiast rodzina Franco jest gotowa do negocjacji w sprawie miejsca pochówku, ale domaga się zachowania ceremoniału państwowego należnego głowie państwa, co jest nie do przyjęcia dla rządu.

Jak przebiegają linie podziału społecznego w tej sprawie? Lewica–prawica czy inaczej?

Mit antyfrankistowski ma wiele źródeł. Z jednej strony jest podtrzymywany przez całą lewicę hiszpańską, a z drugiej ma zwolenników wśród nacjonalistów baskijskich i katalońskich, którzy mają powody, by odrzucać dziedzictwo reżimu Franco. Jest jednak różnica między odrzuceniem dziedzictwa politycznego a autokratycznym decydowaniem, kto może spoczywać na terenie kościoła, a kto nie.

Dlaczego ta sprawa stała się priorytetem rządu?

Hiszpania żyje takimi problemami, jak systemowa korupcja, separatyzm kataloński, strukturalne bezrobocie czy trudna sytuacja demograficzna. W tych sprawach socjalistyczny rząd premiera Sancheza ma mało do zaoferowania, a instrumentalizacja historii świadczy o jego słabości.

Trwa konflikt o grób Franco. Dlaczego kwestia ekshumacji generała stała się w ostatnim czasie w Hiszpanii tak istotna?

Zarówno wśród elit politycznych, jak i w społeczeństwie dominują od lat nastroje antyfrankistowskie. Usunięto z przestrzeni publicznej wszystkie symbole reżimu i pomniki. Od wielu lat obowiązuje ustawa o pamięci historycznej, która jednoznacznie i zarazem stronniczo krytykuje reżim Franco. Rozliczenia więc już dawno się dokonały. Obecne zamieszanie dotyczące miejsca pochówku generała wynika bardziej z bieżącego kontekstu politycznego niż potrzeb moralnych. Uważam, że jest ono spowodowane próbą znalezienia porozumienia między mniejszościowym socjalistycznym rządem a innymi ugrupowaniami lewicowymi przez odwołanie się do wspólnego resentymentu wobec Franco.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 786
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 785
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 784
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 783
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 782