Pytanie zadał Sąd Rejonowy w Sokółce, do którego trafiła sprawa dwóch kobiet ukaranych na podstawie art. 89 kodeksu wykroczeń za to, że dopuściły – poprzez zezwolenie na poruszanie się drogą publiczną we wsi – do przebywania małoletnich dzieci na drodze publicznej.
Zdaniem Sądu Rejonowego w Sokółce wykładnia literalna art. 89 k.w. sprowadza się do tego, że każdorazowy pobyt małoletniego do lat siedmiu, niezależnie od tego, czy dzieje się to pod nadzorem lub opieką jego rodziców czy opiekunów, na drodze publicznej lub torach pojazdu szynowego powoduje konieczność pociągnięcia do odpowiedzialności osób, na których spoczywał w danym momencie obowiązek opieki lub nadzoru nad tym dzieckiem.
Sąd pytający wskazywał, że funkcjonowanie w systemie prawnym kwestionowanego przepisu prowadzi do absurdalnej sytuacji. Staje się on bowiem podstawą do karania wszystkich, którzy ze swoimi dziećmi poruszają się po drogach publicznych lub torach pojazdu szynowego.
Sąd w Sokółce pytał, czy dziecko do lat siedmiu nie może przebywać na żadnej części drogi, w tym na chodniku i drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych.
Artykuł 89 k.w. narusza art. 2 Konstytucji RP w ten sposób, że zakaz w nim ustanowiony jest oczywiście sprzeczny z pozostałymi przepisami polskiego systemu prawnego regulującymi sposób wychowania dzieci i sprawowania nad nimi pieczy. Narusza więc zasadę spójności systemu prawnego – napisał sąd w uzasadnieniu pytania.
Sędziowie TK, uznając ten przepis za zgodny z ustawą zasadniczą, zauważyli, że w żadnym z kilkunastu komentarzy do kodeksu wykroczeń opublikowanych od 1980 r. nie wyrażono poglądu, że wykroczenie z art. 89 k.w. można popełnić także wtedy, gdy dziecko do lat siedmiu na drodze publicznej jest pod należytą opieką lub nadzorem innej osoby.
W opinii Trybunału obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim może wynikać z różnych źródeł (np. przepisów prawa rodzinnego, prawa oświatowego lub umowy między rodzicami i innymi osobami).
Definicja drogi publicznej wynika zaś z ustawy o drogach publicznych i prawa o ruchu drogowym. Skumulowanie tych treści w jednym przepisie byłoby trudne i mogłoby mieć negatywne skutki dla spójności systemu prawa.
Zastrzeżeń TK nie wzbudziło także odesłanie przez art. 89 k.w. do art. 43 ust. 1 prawa o ruchu drogowym.
Sygnatura akt: P 19/19
