Fundusz sprawiedliwości: pieniądze miały być dla ofiar

Projekt „Budzik dla dorosłych" fundacji Ewy Błaszczyk wygrał właśnie w ogłoszonym przez Fundusz Sprawiedliwości konkursie na utworzenie ośrodka rehabilitacji dla ofiar ciężkich wypadków – informuje Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości.

Czytaj także: Fundusz Sprawiedliwości - będą wieloletnie dotacje dla pokrzywdzonych i byłych skazanych

Rysa na instytucji

Czy to sposób na poprawę wizerunku funduszu? Nie był najlepszy. Dostrzegła to Najwyższa Izba Kontroli w 2018 r.: Ministerstwo nie zapewnia adekwatnej i skutecznej pomocy ofiarom przestępstw, wydaje za to pieniądze na CBA i straż pożarną – głosi raport.

Do Funduszu Sprawiedliwości trafiają nawiązki od sprawców przestępstw. Jako dotacje są przekazywane organizacjom pozarządowym. A z nich opłacana ma być pomoc medyczna, psychologiczna, prawna, rehabilitacja itd. Ma być, ale nie jest.

Tezy kontroli NIK były poparte dowodami. Z 385 mln zł, które wpłynęły do Funduszu Sprawiedliwości w 2016 r., na bezpośrednią pomoc ofiarom przestępstw wydano tylko 16 mln zł. W 2015 r. policja zarejestrowała ok. 800 tys. przestępstw, a pomoc z FS otrzymało zaledwie 24 tys. osób. I dalej: w pierwszym kwartale 2017 r. na koncie FS zgromadzono prawie 463 mln zł, a w odpowiedzi resort zmniejszył kwotę dotacji z 800 do 600 tys. zł. Kolejny zarzut: w planie finansowym na 2017 r. przewidziano wprawdzie zadania na 117, 9 mln zł, ale z organizacjami podpisano umowy jedynie na 16,36 mln zł (13,9 proc).

Działania resortu nie pozwoliły też na poprawę dostępu do pomocy z FS – wytyka dalej NIK. Resort złamał też prawo, przekazując CBA 25 mln zł z FS w 2017 r. NIK zapowiedziała wniosek o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Już po zakończeniu kontroli NIK (na początku 2018 r.) resort zapowiedział, że za ponad 100 mln zł z FS zostanie zakupiony sprzęt ratowniczy dla OSP w całej Polsce. Sytuacji nie poprawiły przepisy wprowadzone w 2017 r. Rozszerzyły zadania FS o przedsięwzięcia niezwiązane z pomocą pokrzywdzonym. Co na to MS?

Z odpowiedzi, jaką uzyskaliśmy, wynika, że zlecono produkcję nowych ulotek i materiałów informacyjnych, które zostaną dostarczone do organów ścigania i sądów w czasie Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym.

– By wypracować jednolite standardy udzielania pomocy pokrzywdzonym, przeprowadzono pisemne konsultacje oraz warsztaty z organizacjami świadczącymi pomoc. Na ich podstawie opracowano listę świadczeń obowiązkowych i uzupełniających w ramach konkursów i dostosowano kryteria ocen ofert wnioskodawców. By zminimalizować obciążenia biurokratyczne, wdrożono elektroniczną obsługę wniosków konkursowych oraz sprawozdawczości. Przeprowadzono też analizy konkursów z 2018 r. i przygotowano na ich podstawie nowe programy wieloletnie ułatwiające wykonywanie zadań – odpowiada resort sprawiedliwości na zalecenia NIK.

Do powtórki

Przyglądając się polityce MS, nie sposób nie dostrzec, że konkursy są powtarzane.

– Główną przyczyną jest brak rozstrzygnięcia. Za mało podmiotów przystępuje do konkursu lub uzyskują za mało punktów – informuje Jan Kanthak, rzecznik MS. – Rozstrzygnięto już jednak 39 na ośrodki pomocy dla pokrzywdzonych i jeden na infolinię. Na decyzję czeka konkurs na pomoc postpenitencjarną (na ok. 30 ośrodków w całej Polsce) i na rehabilitację pokrzywdzonych oraz kolejne konkursy na ośrodki pomocy. Planowane są też inne – podaje rzecznik Kanthak.

Kampania w TV kosztuje

Od kilku tygodni w telewizji widać kampanię reklamową FS.