NSA uchylił postanowienie wstrzymujące wykonanie zarządzenia o połączeniu tych muzeów. Wydał je minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński. Wyrok NSA oznacza, że może powstać jedno.

Zarządzenie zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie dyrektor Muzeum II Wojny Światowej oraz rzecznik praw obywatelskich. Zdaniem rzecznika zarządzenie ministra wkracza bezpośrednio w sferę samodzielności jednostki samorządu terytorialnego. Gdańsk jest w istotnej części zarządcą muzealnych obiektów. Zarządzenie ministra jest również niezgodne z ustawą o działalności kulturalnej. Utworzone przez ministra Muzeum Westerplatte powołano do życia dla pozoru. Rzeczywistym celem wydania zarządzenia było doprowadzenie do likwidacji funkcjonującego od ośmiu lat Muzeum II Wojny Światowej i całkowita zmiana profilu powstałej w ten sposób instytucji muzealnej.

WSA zdecydował się wstrzymać wykonanie zarządzenia. Uznał, że muzea nie są jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego. Sprawuje on jedynie nadzór założycielski, ściśle określony w ustawie o muzeach.

WSA wskazał też, że treść tego zarządzenia oraz tytuł świadczą o tym, że jest ono adresowane do indywidualnych podmiotów, jakim są te dwa muzea. Z tych powodów uznał zaskarżone zarządzenie za akt indywidualny, który podlega kognicji sądu administracyjnego.

Skargę do NSA wniósł minister. I wygrał. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w rozpoznawanej sprawie wyłączona jest kognicja sądów administracyjnych. Powołał się przy tym na art. 5 pkt 1 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Z tych właśnie powodów sąd nie zajął się sprawą merytorycznie. Uznał za mylne twierdzenie WSA, że muzea nie są jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi ministrowi kultury. Zarządzenie o połączeniu muzeów kształtuje sytuację prawną jednostek kultury tak likwidowanych, jak i nowo tworzonych.

– Zarówno akt założycielski, jak i akt dokonujący przekształcenia organizacyjnego nie może być uznany za akt administracyjny. Nie mają bowiem cechy tego aktu, jakim jest konkretność adresata – stwierdził NSA.

Po ogłoszeniu orzeczenia resort kultury opublikował na swojej stronie internetowej oświadczenie, że dzięki postanowieniu NSA decyzja ministra z 23 września 2016 r. o połączeniu Muzeum II Wojny Światowej oraz Muzeum Westerplatte i Wojny Obronnej 1939 r. w jedno muzeum staje się możliwa do realizacji.

Zdaniem ministerstwa funkcjonowanie dwóch muzeów o podobnej tematyce i profilu na terenie jednego miasta nie było uzasadnione ze względów ekonomicznych ani organizacyjnych.

Ministerstwo Kultury poinformowało również, że połączenie placówek nastąpi niezwłocznie i oznaczać będzie wydatne zwiększenie ich potencjału.

sygnatura akt: II OZ 299/17

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: r.krupa@rp.pl

Gliński: powstało nowe Muzeum II Wojny Światowej

Dziś podjąłem decyzję o połączeniu muzeów II Wojny Światowej i Westerplatte, w związku tym powstało nowe Muzeum II Wojny Światowej - powiedział w czwartek wicepremier, minister kultury Piotr Gliński. Dodał, że p.o. dyrektora placówki został dr Karol Nawrocki.

Katarzyna Krzykowska (PAP)