Korzystny wyrok NSA w sprawie wygaśnięcia stosunku służbowego funkcjonariuszki celnej

Na mocy przepisów wprowadzających Krajową Administrację Skarbową stosunek służbowy funkcjonariuszki celnej wygasł 31 sierpnia 2017 r. RPO, który przyłączył się do sprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gdańsku, wskazywał, że zwolnienie ze służby powinno zostać potwierdzone decyzją administracyjną. W precedensowym wyroku NSA uznał te argumenty i oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Nakazał tym samym wydanie decyzji administracyjnej w przedmiocie wygaśnięcia stosunku służbowego funkcjonariuszki.

Publikacja: 17.01.2019 17:33

Korzystny wyrok NSA w sprawie wygaśnięcia stosunku służbowego funkcjonariuszki celnej

Foto: Fotorzepa, Sławomir Mielnik

Rzecznik Praw Obywatelskich wspiera funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, którym nie zaproponowano nowych warunków zatrudnienia albo służby w KAS.

Czytaj także: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w sprawie funkcjonariuszek Służby Celnej

1 marca 2017 r. weszła w życie reforma struktury administracji skarbowej. Wprowadzono Krajową Administrację Skarbową. Administracja podatkowa, kontrola skarbowa i Służba Celna zostały skonsolidowana. Pracodawca Krajowej Administracji Skarbowej zyskał znaczne uprawnienia w zakresie dalszego zatrudniania na podstawie stosunku pracy lub stosunku służby.

W ustawie zabrakło przepisów, które dawały ochronę pracownikom przed bezprawnym zwolnieniem z pracy. Przy reorganizacji instytucji publicznych ustawodawca stosuje bowiem zasadę, która pozbawia pracowników praw, które chronią sumiennie i starannie wykonujących obowiązki przed utratą pracy z przyczyn od nich niezależnych. Takie gwarancje przewiduje Kodeks pracy. Wykorzystane tu zostały z pewną modyfikacją ogólne regulacje odnoszące się do transferu zakładu pracy lub jego części. W praktyce wyglądało to tak, że jedna instytucja była likwidowana, a druga przejmowała jej zadania. Dla pracowników oznaczało to wygaśnięcie stosunków pracy. Mogli dostać propozycje pracy w nowej instytucji lub nie.

Historia sprawy

Podjęta przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku decyzja o nieprzedłożeniu skarżącej propozycji służby ani zatrudnienia nie miała charakteru formalnego. W wyniku prośby funkcjonariuszki spotkała się ona 31 maja 2017 r. z zastępcą DIAS, który poinformował ją ustnie, iż nie uzyska propozycji dalszej służby w Krajowej Administracji Skarbowej. Zastępca dyrektora poinformował, że nie poda powodów, dla których nie uzyskała propozycji dalszej służby bądź zatrudnienia.

Następnie funkcjonariuszka złożyła do DIAS pisemne wezwanie o przedłożenie pisemnej propozycji służby, a w konsekwencji wezwanie do usunięcia naruszenia prawa polegającego na niezłożeniu propozycji pełnienia służby. Ostatecznie w czerwcu 2017 r. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zarzuciła brak administracyjnego trybu instancyjnego w sprawie, w tym również brak drogi sądowej dla dochodzenia swoich praw, wynikających ze stosunku służbowego.

Stanowisko RPO

W grudniu 2017 r. do sprawy przed WSA w Gdańsku przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich. Wskazał m.in., że bezczynność DIAS polega na niewydaniu rozstrzygnięcia kształtującego prawa i obowiązki funkcjonariusza. Wynikający z art. 170 ust. 3 ustawy wprowadzającej KAS nakaz traktowania wygaśnięcia stosunku służbowego funkcjonariusza jak zwolnienia ze służby – w ocenie Rzecznika – jednoznacznie przesądza o konieczności wydania decyzji w tym zakresie. Konsekwencją takiego domniemania jest również przyjęcie trybu, w jakim organ powinien wydać rozstrzygnięcie. Przewidziany on został wobec funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej w Rozdziale 3 Rozpatrywanie sporów o roszczenia funkcjonariuszy ze stosunku służbowego tj. w art. 276 ust. 2 – 6 ustawy o KAS. W przypadku bowiem wydania decyzji o zwolnieniu ze służby przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej funkcjonariusz może, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, złożyć odwołanie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, a następnie skargę do sądu administracyjnego.

W ocenie RPO z art. 60 w zw. z art. 77 ust. 2 Konstytucji wynika bezwzględny zakaz zamykania drogi sądowej oraz weryfikowalność kryteriów naboru i zwalniania ze służby. Reorganizacja czy konsolidacja nie może stanowić okazji do wymiany kadry, narusza to gwarancję stabilności zatrudnienia. Selekcja do KAS może mieć miejsce na podstawie kryteriów określonych w art. 165 ust. 7 ustawy wprowadzającej KAS, takich jak:

- posiadane przez funkcjonariuszy/pracowników kwalifikacje,

- przebieg dotychczasowej pracy lub służby,

- dotychczasowe miejsce zamieszkania.

WSA uwzględnił skargę.

Wyrok NSA

17 stycznia 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (I OSK 1038/18) Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku od wyroku WSA w Gdańsku (III SAB/Gd 32/17) w sprawie skargi na bezczynność DIAS w przedmiocie wydania decyzji dotyczącej stosunku służbowego.

NSA odniósł się wspólnie do kilku spraw z obszaru właściwości DIAS w Gdańsku (I OSK 1036/18, I OSK 1037/18). W ustnych motywach rozstrzygnięcia sędzia wskazała, że skoro ustawodawca zrównał skutek rozwiązania stosunku służbowego w trybie art. 170 ust. 1 pkt 1 ustawy wprowadzającej KAS ze zwolnieniem ze służby (art. 170 ust. 3) to organ (DIAS) winien wydać deklaratoryjną decyzję administracyjną stwierdzającą ten fakt.

Orzeczenie jest prawomocne. Sprawa wraca do Dyrektora IAS w Gdańsku

Rzecznik Praw Obywatelskich wspiera funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, którym nie zaproponowano nowych warunków zatrudnienia albo służby w KAS.

Czytaj także: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w sprawie funkcjonariuszek Służby Celnej

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona