Jednym z głównych zadań Banku Gospodarstwa Krajowego – instytucji, której misją jest wspieranie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski – jest pomoc polskim przedsiębiorstwom w rozwoju zagranicznym. W ofercie BGK są zarówno programy polegające na bezpośrednim finansowaniu eksportu usług i towarów, jak i wspierające inwestycje i ekspansję zagraniczną polskich przedsiębiorstw. Szeroka oferta pozwala na elastyczne dostosowywanie struktury finansowania do potrzeb danej transakcji.
Wsparcie dla polskich produktów
W BGK działa kilka produktów i programów skierowanych do małych i średnich przedsiębiorstw, które planują bądź są już w trakcie rozwoju za granicą. Jednym z nich jest Fundusz Ekspansji Zagranicznej (FEZ), w którym BGK jest inwestorem, a zarządzanie powierzył TFI PFR.
FEZ obejmuje udziały bądź akcje w zagranicznej spółce zależnej polskiego partnera lub udziela jej pożyczki bez regresu. Oznacza to, że inwestycja FEZ nie wlicza się do długu. Takie wsparcie przedsiębiorstwo może wykorzystać do współfinansowania zagranicznych inwestycji. Wartość pomocy jest do uzgodnienia między stronami, natomiast okres finansowania dopasowany do potrzeb projektu zwykle sięga 5–10 lat. Jest kilka możliwości wyjścia FEZ z inwestycji. Przedsiębiorstwo w Polsce może odkupić udziały zagranicznej spółki na warunkach rynkowych, udziały mogą zostać zamienione na pożyczkę lub mogą zostać umorzone w zagranicznej spółce. Warunki są ustalane m.in. według wyceny rynkowej firmy, natomiast fundusz zawsze pozostaje inwestorem mniejszościowym – zarządzanie projektem pozostawia w rękach polskiego oddziału i wspiera go za pośrednictwem rady nadzorczej spółki zagranicznej. W odróżnieniu od funduszy kapitałowych FEZ nie wchodzi do struktur właścicielskich spółki. Typowa inwestycja funduszu mieści się w przedziale od kilku do kilkunastu milionów euro. Firma, która chce skorzystać z finansowania oferowanego przez FEZ, powinna przedstawić szczegółowy biznesplan, pokazujący jej kompetencje i doświadczenie oraz założenia dotyczące projektu ekspansji zagranicznej.
Kolejnym narzędziem, skierowanym do małych i średnich firm, jest rządowy program Finansowe Wspieranie Eksportu (FWE) obsługiwany przez BGK. Główne zalety to preferencyjne koszty finansowania, szybka wypłata środków na rzecz eksportera czy przeniesienie ryzyka zapłaty na BGK (brak regresu wobec eksportera). W tym programie BGK udziela zagranicznym nabywcom (bezpośrednio lub poprzez bank nabywcy) kredytów finansujących zakup polskich towarów i usług. Następnie środki z kredytów wypłacane są bezpośrednio krajowym eksporterom, a zagraniczni nabywcy, po dostawie towaru czy usługi, dokonują spłaty kredytów. Finansowanie udzielane zagranicznym kredytobiorcom objęte jest ochroną Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych, która ubezpiecza je od ryzyka politycznego i handlowego. Podstawowym warunkiem skorzystania z FWE jest spełnienie wymogu polskiego pochodzenia eksportowanego towaru lub usługi. Zasady uznawania eksportowanych towarów lub usług za „produkt polski" określa rozporządzenie ministra gospodarki z 2014 r.
Kredyty dla rządów i samorządów
BGK może też udzielić przedsiębiorstwu wsparcia w postaci akredytywy. Jest to instrument wykorzystywany do rozliczania międzynarodowych i krajowych kontraktów handlowych, również skierowany do małych i średnich firm, choć nie tylko. W przypadku akredytyw eksportowych jest to nieodwołalne zobowiązanie banku importera do zapłaty za zaprezentowane przez eksportera i zgodne z warunkami akredytywy dokumenty. Jeżeli kontrakt polskiego eksportera ma być rozliczany akredytywą, to BGK może ją potwierdzać. Potwierdzenie pozwala na skrócenie czasu oczekiwania na wypłatę należności z akredytywy i stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed ryzykiem związanym z bankiem importera. Warto przy tym wspomnieć również o programie akredytyw eksportowych, w ramach którego przejmowane jest ryzyko z akredytyw do krajów o podwyższonym ryzyku, udzielane przez banki mające umowę z BGK.
