W nowej perspektywie

[b]Rz: W nowej perspektywie finansowej wdrażanie projektów ekologicznych wygląda inaczej niż w latach 2000 - 2006.[/b]

[b]Katarzyna Siwkowska[/b]: Trzecim obszarem w zakresie ochrony wód, którym zajmuje się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, jest tzw. nowa perspektywa 2007 - 2013, czyli Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. W ramach POIiŚ dofinansowywane są projekty na zasadach podobnych do tych, które funkcjonowały w ramach Funduszu Spójności w latach 2000 - 2006. W tej perspektywie finansowej inaczej jednak zorganizowany jest system wyboru i wdrażania projektów. Instytucją nadrzędną, zarządzającą POIiŚ jest Minister rozwoju regionalnego, instytucją pośredniczącą dla części priorytetów jest minister środowiska. Fundusz jest jedną z instytucji wdrażających program „Infrastruktura i Środowisko”, w ramach którego dofinansowanie mogą uzyskać przedsięwzięcia z różnych dziedzin m.in.: środowiska, transportu, kultury ochrony zdrowia i infrastruktury szkolnictwa wyższego. My m.in. zajmujemy się gospodarką wodno-ściekową (oś I POIiŚ). Będziemy wdrażać projekty duże, tzn. o wartości pow. 25 mln Euro. Za przedsięwzięcia mniejsze odpowiedzialne są poszczególne wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W nowej perspektywie finansowej w ramach POIiŚ w inwestycje w sektorze wodno-ściekowym ma być zaangażowane ponad 3 mld Euro, z czego dofinansowanie wspólnotowe wynosi 2,8 mld Euro, reszta to wkład strony polskiej. W pierwszej kolejności będziemy realizować te inwestycje, które z różnych powodów, choćby wyczerpania środków, nie otrzymały dofinansowania w starej perspektywie finansowej, oraz takie, które w pewnym zakresie zrealizowane zostały w latach 2000 – 2006, a teraz, z uwagi na konieczność osiągnięcia założonego efektu ekologicznego, muszą być dokończone (tzw. drugie fazy projektów). Obecnie trzy przedsięwzięcia ubiegające się o dofinansowanie (projekt Nowego Sącza, Piotrkowa Trybunalskiego oraz Tarnowskich Gór) podlegają ocenie przez Komisję Europejską.

[b]Jakie są priorytety programu?[/b]

Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM (równoważna liczba mieszkańców) to inwestycje komunalne przede wszystkim w zakresie budowy i modernizacji oczyszczalni ścieków oraz systemów kanalizacji zbiorczej. W ramach priorytetu istnieje też możliwość dofinansowania inwestycji w zakresie wody do picia, pod warunkiem że stanowią one część kompleksowego projektu mającego na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej na danym obszarze. Inwestycje związane z wodą do picia mogą stanowić uzupełnienie projektu ściekowego. Warunek ten wynika z niewystarczających w stosunku do potrzeb w kraju środków finansowych. Priorytetowym zadaniem I osi POIiŚ jest więc wyposażenie do 2015 roku aglomeracji powyżej 15 tys. RLM (ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych) w systemy kanalizacji oraz oczyszczalnie ścieków zgodnie z wymogami dyrektywy Rady 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych.

[b]Stara perspektywa to już historia?[/b]

Jeśli chodzi o możliwość wnioskowania o środki na inwestycje, to stara perspektywa finansowa jest już zakończona. Decyzje o dofinansowaniu dla wszystkich projektów zostały wydane. Inwestycje są w trakcie realizacji, jedna – dotycząca miasta Piły, została zakończona. Obecnie nasza oferta jest skierowana do tych wnioskodawców, którzy chcą realizować inwestycje w nowej perspektywie finansowej. I tu przede wszystkim chodzi o jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz przedsiębiorstwa, które realizują zadania własne gmin w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Najczęściej są to spółki prawa handlowego ze 100 proc. lub większościowym udziałem gmin.

[b]Fundusz dysponuje ogromnymi pieniędzmi zasilanymi dodatkowo z unijnej kasy. Dzięki temu można dokonać rzeczy wielkich. Czy jednak istnieją jakieś ograniczenia?[/b]

Nie ma żadnego ograniczenia, jeśli chodzi o wartość projektu inwestycyjnego dofinansowanego w ramach I osi POIiŚ. W poprzedniej perspektywie finansowej minimalna wartość projektu wynosiła 5 mln Euro w latach 2000 - 2003 i 10 mln Euro w latach 2004 -2006. Obecnie można wnioskować o dofinansowanie mniejszych inwestycji. Dofinansowanie dla pojedynczego projektu wynosi 85 proc. jego wydatków kwalifikowanych po uwzględnieniu przychodów generowanych przez projekt. Tak jak wspomniałam wcześniej, wnioski dotyczące projektów o wartości poniżej 25 mln Euro należy składać w odpowiednim WFOSiGW, większe u nas. Różnica miedzy nimi jest taka, że projekty duże wysyłane są do Komisji Europejskiej i tam jest podejmowana decyzja o dofinansowaniu, decyzja o dofinansowaniu projektów małych podejmowana jest w Polsce. To jest kolejna różnica między starą i nową perspektywą. W starej wszystkie projekty były akceptowane przez Komisję Europejską.

W obecnej perspektywie w osi I mamy dwa tryby naboru wniosków. Pierwszy to tryb indywidualny, dotyczący przedsięwzięć umieszczonych na tzw. liście indykatywnej. Są to przedsięwzięcia najważniejsze, o strategicznym znaczeniu dla realizacji programu. Takich przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM mamy 25. NFOSiGW jest Instytucją Wdrażającą dla 23 z nich, za pozostałe odpowiadają wojewódzkie fundusze.

Drugi tryb stosowany przy naborze wniosków to tryb konkursowy. Teoretycznie każdy wnioskodawca w Polsce, który spełnia wymagania określone w Programie Operacyjnym, może złożyć wniosek. Ministerstwo Środowiska planuje ogłaszać cztery takie konkursy w roku. Wszystkie ogłoszenia publikowane są na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska, zamieszczane są też w prasie. Wniosek oceniany jest od strony formalnej, tzn. sprawdzane jest, czy spełnia wymogi Programu Operacyjnego, czy został złożony w terminie, czy został wypełniony odpowiedni formularz wniosku itp. Po dokonanej ocenie formalnej wniosek kierowany jest do oceny merytorycznej (eksperckiej). Minister środowiska powołał w tym celu grupę roboczą, w skład której wchodzą eksperci z różnych dziedzin: inżynierowie, finansiści, prawnicy. To właśnie oni oceniają każdy projekt pod kątem spełnienia kryteriów merytorycznych. Oceniana jest wykonalność techniczna i finansowa projektu, jego efektywność ekonomiczna, a także wpływ na środowisko. Tylko wnioski, które uzyskają pozytywny wynik oceny merytorycznej, mogą uzyskać dofinansowanie.

[b]Ile decyzji o dofinansowaniu podjęto do tej pory?[/b]