Rada Europy chce praw dla Polaków w Niemczech

O prawa Polaków w Niemczech upomina się Komitet Doradczy Rady Europy w raporcie z końca 2010 r., w którym ocenił, jak Niemcy realizują konwencję o ochronie mniejszości narodowych. Związek Polaków w Niemczech dotarł do tego dokumentu dopiero w przeddzień obrad Polsko-Niemieckiego Okrągłego Stołu, które odbędą się 1 marca. Choć komitet zalecił niemieckim władzom przekazanie opinii jeszcze w grudniu 2010 r.

Komitet Doradczy Rady Europy przeanalizował sytuację mniejszości w Niemczech. Obok tych uznanych np. Duńczyków, Fryzyjczyków, Serbołużyczan, Romów i Sinti przyjrzał się też sytuacji Polaków.

Komitet zauważa, że Niemcy nie stosują konwencji o ochronie mniejszości wobec Polaków. I podkreśla, że choć ta grupa znalazła się w Niemczech w wyniku kilku fal migracji, to - co zaznaczono mocno w dokumencie - w przeszłości Polacy mieli status mniejszości narodowej.

Konwencja o ochronie mniejszości nie zawiera definicji tej grupy narodowościowej i pozostawia państwom członkowskim rozstrzyganie, kto należy do tej grupy i kto cieszy się przywilejami z niej wynikającymi. Ale z zastrzeżeniem, że musi to być zrobione w dobrej wierze, a decyzja o niestosowaniu konwencji nie może być arbitralna ani dyskryminująca.

Komitet Doradczy nie używa w swej opinii pojęcia „polska mniejszość narodowa" oraz dostrzega szczególne prawa przyznane mieszkającym w Niemczech osobom polskiego pochodzenia, które wynikają z traktatu o dobrym sąsiedztwie z 1991 roku. Chodzi o zapisane w nim symetryczne przywileje, jakimi cieszy się mniejszość niemiecka w Polsce dotyczące nauczania języka ojczystego, pielęgnowania własnej tożsamości narodowej, kultury itp.

Jednak Komitet Doradczy Rady Europy podziela interpretację organizacji polonijnych w Niemczech dotyczącą jej faktycznego statusu. Z zapisów polsko-niemieckiego traktatu wynika, że w Polsce istnieje mniejszość niemiecka, natomiast w Niemczech mieszkają „niemieccy obywatele polskiego pochodzenia". Zgodnie z cytowanym w dokumencie stanowiskiem przedstawicieli Polonii, właściwe wprowadzenie zasady symetrii zapisanej w traktacie powinno skutkować traktowaniem Polaków w Niemczech jako faktycznej mniejszości narodowej. Komitet zaleca wręcz władzom niemieckim tę interpretację uważając, że Konwencja Ramowa o Ochronie Mniejszości powinna być rozszerzona na Polaków, zwłaszcza że zapisane w dokumencie kryteria nie wyłączają ich z korzystania z benefitów, a wykluczenie ich z tej ochrony mogłoby doprowadzić do zakazanej konwencją przymusowej asymilacji.

Komitet Doradczy wzywa wprost rząd federalny do bardziej konstruktywnego i otwartego dialogu w tej kwestii z Polakami w Niemczech oraz dokonywanie regularnych przeglądów ich sytuacji „w kontekście Konwencji o Ochronie Praw Mniejszości", bo ma ona zastosowanie również do żyjących w Niemczech Polaków.