"Rzeczpospolita": Ataki rosyjskich mediów na Łotwę to tylko propaganda czy Władimir Putin rzeczywiście uważa, że kraje bałtyckie to część „rosyjskiego świata", który trzeba przywrócić imperium?

Vaira Vike-Freiberga: Możemy tylko zgadywać, co jest w jego umyśle. Ale wydaje mi się, że Putin ma takie same ambicje terytorialne jak Piotr Wielki, jak Stalin. To niezwykle niebezpieczne dla sąsiadów Rosji.

- Nie tylko dla sąsiadów: Stalin dotarł do Berlina. - Putin zapewne zatrzyma się wcześniej. Ale zdjęcia satelitarne pokazują przemieszczanie się rosyjskich wojsk w kierunku nie tylko Ukrainy, ale także trzech krajów bałtyckich. Siły specjalne prowadzą ćwiczenia pod hasłem: jak szybko zająć mały kraj sąsiedni. Na szczęście NATO zaczęło teraz prowadzić u nas ćwiczenia pod hasłem: jak obronić mały kraj partnerski.

- Dlaczego po 25 latach niepodległości większość łotewskich Rosjan popiera Putina?

- Wielu z nich uważa, że przyszli tutaj jako obywatele Związku Radzieckiego, jako rasa panów, którzy wyzwolili nas od nazizmu. Dlatego uważają za coś uwłaczającego poprosić o łotewskie obywatelstwo. To bardzo trudno zwalczać. Możesz dać koniowi wodę, ale nie zmusisz go do picia.

- Pomoc Rosji w rozwiązaniu kryzysu na Bliskim Wschodzie nie jest ważniejsza dla Waszyngtonu od wsparcia dla Ukrainy?

- Ameryka z pewnością szuka wsparcia Rosji, aby rozwiązać kryzys w Syrii i porozumieć się z Iranem. Czy jednak pójdzie śladami Hitlera i Stalina, dzieląc się wpływami w krajach, które wybiły się na niepodległość i z tej niepodległości czynią dobry użytek? Mam nadzieję, że nie. Ale w polityce zawsze jest duży element cynicznej wymiany czegoś za coś. Oby nie wyparł całkowicie etyki, oby negocjując z Rosją, John Kerry pamiętał o zapisach amerykańskiej konstytucji i jej odwołaniu do wolności.

- Ukraina na szczycie Partnerstwa Wschodniego w Rydze nie otrzyma ani obietnicy członkostwa w Unii, ani zniesienia wiz, ani pomocy finansowej. Ma prawo czuć się zawiedziona?

- Zawód jest po obu stronach. Europejczycy przez wiele lat oczekiwali postępu na Ukrainie, reform. Dla wielu krajów UE to była bariera w bliższej współpracy z Kijowem. My, którzy jesteśmy bliżej, zawsze byliśmy w tej sprawie bardziej tolerancyjni. Ale dziś Unia po prostu nie wie, w jaki sposób rozwiązać tę sytuację bez ryzyka wojny jądrowej z Rosją. To niezwykle trudny układ.

- Angela Merkel nie ma więc żadnego planu?

- Ona dosłownie staje na głowie, aby nawiązać dialog z Putinem. Ale opór na Kremlu jest ogromny. Putin jest pewien poparcia rosyjskiego społeczeństwa, wierzy, że Rosja przetrwa sankcje i załamanie cen ropy.