Rzeczpospolita: Ledwo co ogłosił pan powstanie nowego ugrupowania, a już sondaże dają mu 10 proc. Gratulować?

Ryszard Petru: Nie podniecam się sondażami, bo one są zmienne. Faktem jest jednak, że pojawiła się niepowtarzalna szansa zmiany na scenie politycznej. Jeśli szukać porównania z Europą Zachodnią, to przypomina mi się rok 1968 – na naszych oczach dokonuje się wymiana pokoleniowa.

Łączy pan ze sobą te dwa wyniki z sondażu TVN: 10 proc. dla pańskiego ugrupowania i 17 proc. dla PO. Razem to 27 proc., czyli niedawne notowania Platformy.

Nie założyłem stowarzyszenia przeciwko Platformie. Założyłem je, żeby załatwić w Polsce konkretne sprawy. Sądzę, że jestem w stanie przekonać dużą część wyborców, którzy w ogóle nie głosują.

Odbiera pan elektorat Platformie. Dawny, obecny, potencjalny – wszystko jedno.

Połowa dawnych lub potencjalnych wyborców PO głosowała na Pawła Kukiza w pierwszej turze. To była żółta kartka, którą pokazali władzy. Jest duża grupa ludzi wkurzonych. Ale wkurzonych nie tak jak Kukiz, który twierdzi, że beznadzieja i trzeba wszystko zburzyć. Mnie chodzi o wkurzonych na to, że sprawy w kraju idą zbyt powoli, że Europa nam ucieka. Chcą budować, a nie burzyć.

Z drugiej strony przedstawia się pan jako człowiek, który głosował na Bronisława Komorowskiego, i chce pan uszczknąć część jego wyborców. To trochę rozdwojenie jaźni – niezadowolenie z PO, ale poparcie dla Komorowskiego.

Zacytuję klasyka: „To nie Platforma startowała w wyborach, to nie Platforma przegrała". Pamięta pan te wypowiedzi członków władz PO? Bardzo chętnie przedstawię ofertę dla 8 milionów Polaków, którzy głosowali na Komorowskiego. Ale chcę również dotrzeć do tych, którzy głosowali na Andrzeja Dudę, bo chcą zmian.

Przypomniałem sobie wystąpienie Donalda Tuska w gdańskiej hali Olivia na początku 2001 r., gdy powstawała PO. Jest bardzo dużo analogii między tym, co on mówił wówczas, a tym, co pan mówił w ostatni weekend na kongresie swego stowarzyszenia NowoczesnaPL.

Nie pamiętam tego wystąpienia. Pamiętam, że nie zrealizował większości zapowiedzi. Nie została uwolniona energia Polaków. Zresztą jest 2015 r. i świat mamy zupełnie inny – wtedy nawet nie byliśmy w UE. Ja mówiłem w niedzielę o tym, co mi leży na sercu, o tym, jak definiuję problemy stojące przed Polską. A że część problemów jest aktualna od 15 lat? Co ja poradzę.

Czym pańskie ugrupowanie ma się różnić od wszystkich innych partii, także partii liberalnych jak PO, które nie spełniły swych obietnic?

To jest kwestia wiarygodności – ja ją mam. Chciałbym, żeby do polskiej polityki angażowały się osoby, które mają dokonania zawodowe w różnych dziedzinach – tak jak to jest w krajach zachodnich. Lekarze, naukowcy, samorządowcy, prawnicy, przedsiębiorcy. Dzisiaj dla wielu z tych, którzy są w Sejmie, jedyną wiarygodnością jest to, że są posłami. A wiarygodność powinna być pochodną tego, czego się dokonało w życiu. Zasiadanie w parlamencie ma być tylko sposobem na realizację pomysłów.

Pańskie ugrupowanie przedstawiane było jako „partia Leszka Balcerowicza". Z Balcerowiczem pan w przeszłości blisko współpracował, ale na kongresie NowoczesnejPL go zabrakło.

To media tak przedstawiały moje stowarzyszenie. Leszek Balcerowicz nas poparł i na tym skończy się jego zaangażowanie. Nie chce startować do parlamentu. Tego typu poparcie od osób, które darzę szacunkiem, jest mile widziane. Ale kluczowe jest co innego – wola tych ludzi, którzy angażują się w Nowoczesną oddolnie. Przecież na nasz kongres ludzi nie zganialiśmy, ja przecież tych tysięcy osób nie znam. Rejestrowali się przez internet i za własne pieniądze przyjechali z całego kraju. Widać olbrzymią potrzebę zmian.

Jakie ma pan plany?

Trzeba wybrać się w Polskę, spotykać z ludźmi, konsultować postulaty programowe i budować struktury – co jest największym wyzwaniem. Przykład Palikota pokazuje, jak można wszystko zniweczyć. Nie ma co zbierać przypadkowych ludzi po to tylko, żeby wejść do parlamentu. Liczy się wspólnota ideowa.

U nas nie będzie skoczków politycznych – wprowadziliśmy wewnętrzne zasady, że unikamy tych, którzy byli w trzech czy czterech partiach. Przecież wiadomo, że oni szukają kolejnej szalupy.

Robimy to z góry na dół – 16 koordynatorów wojewódzkich, do tego 41 koordynatorów w każdym okręgu wyborczym. To oni zweryfikują naszych kandydatów. Nie chcemy ludzi przypadkowych. Jest wiele wartościowych osób w samorządach, organizacjach pozarządowych, zrzeszeniach przedsiębiorców.

Ta inicjatywa oznacza, że pan nie wierzy, że PO się zmieni.

Nie wierzę.

Całkowicie upadnie jak niegdyś AWS czy skarleje jak SLD?

Nie myślę o PO. Platforma nie zrealizowała większości postulatów. Na własne życzenie! Mieli przez pięć lat pełną władzę. Koalicjant nie pozwalał? Żart. Mogli zamiast PSL wziąć do rządu SLD lub Palikota. To przykład, jak można mieć wszystko i wszystko stracić.

Nie chcę się zajmować ani PO, ani PiS, bo to są już stare partie. Siłą PO był anty-PiS i odwrotnie. Tyle że ten spór jest jałowy i ludzie pokazują, że mają go dosyć. Ludzie, którzy jeżdżą za granicę, widzą tę różnicę między Zachodem a Polską. Naukowcy nie mają w Polsce szans rozwoju, pielęgniarki emigrują, bo zarabiają za mało. I nie mają perspektyw! Fiskus gnębi podatników, sądownictwo nie działa szybko i skutecznie. Brakuje wizji. Wiem, że wszystkiego od razu nie załatwimy. Ale z każdym rokiem musi następować poprawa. A za ćwierć wieku możemy dogonić najbogatsze kraje Zachodu. Trzeba mieć cel, a nie zadowalać się ciepłą wodą w kranie.

Po co w ogóle panu polityka? Od lat z sukcesami działa pan w biznesie.

W Stanach nikt by mnie o to nie pytał.

Tam by się pan odnalazł w strukturach zastanych partii.

To prawda, w Europie Zachodniej też. Uważam, że przez budżetowe finansowanie polskie partie się zamykają i odrzucają inne poglądy. Albo z nami, albo przeciwko nam. Dyskusja o OFE była tego koronnym przykładem.

Dla pana cięcia w OFE to był moment pobudki?

To był ewidentnie ten moment – 2,5 miliona ludzi wystąpiło przeciwko takiej rządowej propagandzie! Wypełnili deklaracje i wysyłali je, stojąc w kolejkach. To pokazało, że jest przestrzeń dla działania społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie był to dowód, że po rządzących nie można się już niczego spodziewać, że nie zrealizują programu modernizacji kraju.

Z czego wynika taka polityka PO? Z lenistwa, braku ludzi, z wygodnego konfliktu z PiS?

Z komfortu bycia anty-PiS. Taka buta: i tak musisz na nas głosować.

To się skończyło. Widać po wyniku wyborów prezydenckich.

Stowarzyszenie założyłem nie po pierwszej turze, tylko przed – w kwietniu. Nie było wiadomo, że Duda wygra, a na Kukiza zagłosuje co piąty wyborca. Wiedziałem, że Polacy mają dosyć tej jałowej dyskusji. Spodziewałem się zmian na scenie politycznej. Nie sądziłem, że będzie się to walić aż z takim łomotem.

Partie mają ogromne pieniądze, które wydają wyłącznie na marketing i kampanie wyborcze. To spowodowało, że przez ostatnie kilkanaście lat politycy kompletnie przestali się zajmować poważnymi rzeczami. Śmiem twierdzić, że polityka przed finansowaniem partii [z budżetu – red.] była lepsza. Partie się rozpadały, była mniejsza stabilność sceny politycznej, ale o coś chodziło.

Mówi pan o latach 90., tyle że to były czasy inne. Moment po odzyskaniu niepodległości zawsze jest pełen programowych sporów. Pan twierdzi, że zbierze na kampanię 15 mln zł przez internet. Nikomu się to dotąd nie udało.

Wierzę w to, że rozproszony, internetowy system wspierania partii politycznych to najlepsza metoda finansowania polityki – bo pochodzi od wyborców. Podkreślam: system rozproszony. Nie będzie tak, że partie mają dużych sponsorów, których interesy realizują.