Niemcy: tysiące oficerów do cywila

Korespondencja z Berlina

100 tys. euro bez podatku – taką odprawę oferuje niemiecki resort obrony 39-letniemu pułkownikowi Bundeswehry za to, aby pożegnał się z armią, w której spędził 20 lat. Pułkownik się waha i nie podjął jeszcze decyzji. Propozycje tego rodzaju otrzymało już tysiące żołnierzy i oficerów Bundeswehry. W armii nazywa się to „złotym pożegnalnym uściskiem dłoni".

Tak wygląda w praktyce odchudzanie Bundeswehry. W opinii ekspertów jest zdecydowanie zbyt liczna, zasiedziała w koszarach i zbiurokratyzowana. Ma za dużo generałów, służbowych limuzyn, biur, w których dubluje się stanowiska. Ma też za dużo sprzętu wojskowego, częściowo przestarzałego i bezużytecznego w dobie misji zagranicznych. To wszystko ma się zmienić w najbliższych latach.

– Armia będzie efektywna, mobilna, nowoczesna i gotowa stawić czoło nowym wyzwaniom – zapewnia Thomas de Maiziere, szef resortu obrony. Przedstawił właśnie nieco konkretów z planu reformy Bundeswehry, która będzie największą w historii RFN. Nie chodzi już o zmniejszanie stanu armii, liczącej po ostatnich cięciach 186 tys. żołnierzy. Jeszcze nie tak dawno było ich kilkadziesiąt tysięcy więcej, ale Bundeswehra jest już od wielu miesięcy armią zawodową i  skończyła z poborem. To była stosunkowo najprostsza część reformy. Teraz kolej na dalsze cięcia. Z armii powinno odejść dalszych kilkanaście tysięcy zawodowych żołnierzy i oficerów.

Dawno minęły czasy, gdy Bundeswehra liczyła pół miliona żołnierzy i ponad pięć tysięcy czołgów gotowych stawić czoło pancernym zagonom Armii Czerwonej, które w ciągu 48 godzin były w stanie dotrzeć ze swych baz w NRD do kanału La Manche. Czołgi trafiły już na  złom lub też sprzedano je sojusznikom, np. Polakom. Podobnie z odziedziczonymi po  NRD myśliwcami MiG, z których część także trafiła do Polski za  symboliczną złotówkę.

– W dzisiejszych czasach obrona interesów Niemiec wymaga naszej obecności w Hindukuszu – uważa Peter Struck, były minister obrony. Tam ciężkie czołgi nie są potrzebne. Konieczne jest jednak uczestnictwo Niemiec w międzynarodowych misjach wojskowych. Jest to jeden z priorytetów niemieckiej polityki zagranicznej.

W Berlinie panuje przekonanie, że wymaga tego pozycja Niemiec jako kraju żyjącego z eksportu i stąd konieczność zapewnienia pokoju w newralgicznych rejonach świata. Z tej przyczyny Niemcy nie żałują 17 mld euro wydanych w ostatnich dziesięciu latach na działania w Afganistanie.

Bundeswehra chce mieć po reformie do dyspozycji 10 tys. żołnierzy gotowych do  misji zagranicznych poza obszarem państw NATO. Obecnie jest ich około 7 tys. Przy obecnej strukturze armii nie ma możliwości zwiększenia tej liczby. To jedna z przyczyn reformy. Prócz zasadniczej, jaką jest chęć zredukowania już i tak stosunkowo niewielkich wydatków na armię. Niemcy z wydatkami 1,4 proc. PKB na cele wojskowe plasują się zdecydowanie w tyle za Francją (2,5 proc.) czy Wielką Brytanią (2,7 proc.).

Jak wynika z danych Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem w Sztokholmie, Niemcy wydały w 2010 roku na  obronę 45,2 mld dol. podczas gdy Francja i W. Brytania po 59 mld dol. Przy tym potencjał gospodarczy Niemiec jest znacznie większy. – Prowadzi to niewątpliwie do napięć w ramach NATO i jest to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoją Niemcy – tłumaczy „Rz" Jan Techau, szef Fundacji Carnegie w Brukseli.

Berlin opiera się jednak skutecznie wszelkim naciskom, podpierając się argumentami historycznymi, powołując się na pacyfistyczne nastroje społeczeństwa. To prawda. Nie brak w Niemczech głosów, że Bundeswehra jest kontynuatorką pruskich tradycji militarnych, które przejęli naziści. Przypomina się, że armia w początkowym okresie istnienia RFN stała się przystanią dla tysięcy oficerów Wehrmachtu. Jeden z nich, generał Hasso von Manteufel,  jest zresztą autorem obecnej nazwy niemieckiej armii.

Nie ma więc w Niemczech wielu przeciwników okrojenia Bundeswehry. Ma liczyć docelowo maksymalnie 170 tys. żołnierzy i oficerów. Cywilnych pracowników ma być 55 tys. zamiast obecnych 76 tys. Zwolnienie tych ludzi kosztować ma miliard euro. Aby zdobyć te pieniądze, resort obrony ogranicza zakupy już zamówionego sprzętu.