Jak młodzi patrzą na historię

Uczniowie szkół średnich twierdzą, że o historii najczęściej rozmawiają z rodzicami i dziadkami, rzadziej z nauczycielami czy przyjaciółmi. A najbardziej interesuje ich historia własnej rodziny i Polski, rzadziej miejscowości czy regionu, w którym mieszkają – wynika z badania „Młodzież wobec historii i pamięci o przeszłości”, do którego dotarła „Rz”.

To pierwsze tak duże badanie świadomości polskiej młodzieży pod kątem jej pamięci historycznej. Przeprowadził je socjolog dr Krzysztof Malicki z Uniwersytetu Rzeszowskiego.

– Można powiedzieć, że w pewnym sensie mamy kontynuację sytuacji z czasu PRL, gdy młodzi najwięcej o historii najnowszej dowiadywali się w domach – mówi „Rz” prof. Wojciech Roszkowski, autor książek o dziejach Polski XX w. Jego zdaniem wpływ na to ma sytuacja w szkołach. – Zbyt wiele miejsca poświęca się historii dawnej, a tę XX w. omawia się na końcu i często brakuje na nią czasu.

[srodtytul]Wiedzą coraz więcej o Katyniu[/srodtytul]

Mimo to młodzi mają dziś całkiem sporą wiedzę na temat Katynia i zbrodni dokonanych przez Sowietów. Najbardziej interesuje ich właśnie historia II wojny światowej.

– Wyniki są bardzo ciekawe – uważa prof. Andrzej Szpociński, socjolog z Collegium Civitas, który kierował podobnymi badaniami wszystkich Polaków dla Muzeum II Wojny Światowej. – Okazuje się, że młodzież reaguje podobnie jak ludzie nieco starsi, których też najbardziej interesuje II wojna.

Profesor podkreśla, że do tej pory obraz historii II wojny był często wypaczony. – Wynikało to m.in. z propagandy PRL. Mówiło się głównie o zbrodniach niemieckich, a milczeniem pomijano sowieckie – mówi „Rz”. – Na szczęście w ostatnich latach ta sytuacja się znacznie poprawiła. Dlatego młodzież może już poznawać odkłamaną historię Polski, w tym II wojny światowej.

Z kolei prof. Roszkowski twierdzi, że wojna po prostu przemawia do wyobraźni młodzieży. – Mamy w tym okresie wiele przykładów bohaterstwa, poświęcenia, wielkich czynów. Jest się na kim wzorować. Trudno mieć do uczniów pretensje, że nie uczą się z równym zainteresowaniem np. o budowie portu w Gdyni – przekonuje.

Na takie ich zainteresowania wpłynęły zapewne rodzinne doświadczenia. Niemal 30 proc. uczniów miało w swoich rodzinach przodków wypędzonych przez Sowietów, 15 proc. przez Niemców – wynika z badania.

Potwierdza to historyk dr Piotr M. Majewski, wicedyrektor Muzeum II Wojny Światowej, według którego zainteresowanie wojną bierze się z tradycji rodzinnej, w której znaczące miejsce zajmują wspomnienia z nią związane.

Prawie połowa badanych miała przodków, którzy zginęli w trakcie II wojny światowej. Młodzi nie umieli jednak określić, gdzie. Najczęściej wskazywali Katyń (6 proc.). Inne miejsca kaźni to: Auschwitz-Birkenau (4 proc.), Warszawa (2,5 proc.) i Wołyń (2,3 proc.).