Wojsko oszczędza na wypłatach rezerwistów

Pracownicy wzywani na ćwiczenia wojskowe od 14 lat dostają zaniżone świadczenia rekompensujące im utracony zarobek. W przyszłych latach „oszczędności" będzie jeszcze więcej. Wezwania ma bowiem dostać dwa razy tyle osób. W 2015 r. – 15 tys., a w kolejnych latach – 40 tys.

Problem wynika z zasad ustalania utraconego zarobku, które rekompensuje wezwanym Ministerstwo Obrony Narodowej. Od 2000 r. inne reguły określa ustawa, a inne rozporządzenie wykonawcze do niej.

Wystawia pracodawca

Wypłacaniem świadczeń rekompensujących utracone wynagrodzenie zajmują się urzędy gmin i miast. Aby je otrzymać, rezerwista musi przedłożyć zaświadczenie od pracodawcy.

Anna Łań z urzędu miasta w Warszawie wskazuje, że mogą korzystać z wzoru dostępnego na stronie internetowej urzędu. Formularz wprowadza jednak w błąd, podobnie jak druki przygotowane przez inne urzędy. Instruują pracodawców, aby liczyli utracony zarobek zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 1 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania i wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy odbywającym ćwiczenia wojskowe. A jego przepisy są sprzeczne z art. 199a ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP.

Zasadnicza różnica

Stosując się do rozporządzenia, pracodawcy nieświadomie zaniżają świadczenia rekompensujące. Zgodnie z nim dzienną utratę zarobku oblicza się jako 1/90 z pensji netto za ostatnie trzy miesiące, po wyłączeniu wszelkich dodatkowych składników. Ustawa wskazuje natomiast, że jest to 1/21 miesięcznej płacy. To zwykle bardziej korzystne reguły.

– Świadczenie rekompensujące, jak sama nazwa wskazuje, ma wyrównać stratę, którą poniósł rezerwista wezwany na ćwiczenia w związku z nieobecnością w pracy. Rozporządzenie nakazuje wyłączać z niej m.in. premie i dodatki. Przeczy to funkcji kompensacyjnej i nie jest objęte delegacją ustawową, która określa sposób ustalania świadczenia pieniężnego, a nie zasady liczenia jego podstawy – mówi Grzegorz Orłowski, radca prawny w spółce z o.o. Orłowski, Patulski, Walczak.

Ta rozbieżność istniała i przed sierpniową nowelizacją ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP, i po niej. Nowela zmieniła jedynie to, że świadczenie kompensujące za jeden dzień ćwiczeń to 1/21, a nie 1/30 miesięcznego zarobku.

Połowę mniej

Ile może na tym tracić rezerwista?

– Tym więcej, im większą część jego pensji stanowią dodatkowe składniki – mówi Robert Jasiński, specjalista ds. płac na wyższej uczelni. – Przy wynagrodzeniu 2,8 tys. zł, na które składa się premia i dodatek stażowy w łącznej wysokości 800 zł, utracony zarobek wynosi według ustawy 133,33 zł, a zgodnie z rozporządzeniem – 48,65 zł, czyli ponad 60 proc. mniej – dodaje Jasiński.

Ministerstwo Obrony Narodowej nie zauważa problemu. Przyznaje, że zasada pierwszeństwa ustawy przed rozporządzeniem powoduje wyłączenie stosowania norm zawartych w rozporządzeniu sprzecznych z tymi z ustawy. Ale nie zauważa oczywistej sprzeczności przy liczeniu świadczenia rekompensującego.