- Żołnierz zawodowy został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i z tym dniem uzyskał emeryturę wojskową. W związku z zakończeniem służby wojskowej otrzymał odprawę na podstawie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Jako emeryt wojskowy podjął pracę w instytucji cywilnej. Czy rezygnując teraz z pracy powinien otrzymać odprawę emerytalną na podstawie kodeksu pracy?
Tak. Jak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2015 r. (I PK 1/15, www.sn.pl), żołnierz zawodowy nie jest pracownikiem, a odprawa przewidziana w art. 84 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych w związku z art. 17 ustawy o uposażeniu żołnierzy (w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2004 r.), nie jest świadczeniem ze stosunku pracy, do którego prawo zostało ustanowione w art. 921 § 1 kodeksu pracy (kp). W konsekwencji otrzymanie odprawy przysługującej z tytułu zwolnienia ze służby wojskowej, niezależnie od charakteru tego świadczenia, nie wyłącza prawa do odprawy emerytalnej przysługującej pracownikowi z tytułu ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę i związanej z tym utraty statusu pracownika.
Przypomnijmy: zgodnie z art. 921 § 1 kp, pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. W myśl § 2 tego artykułu, pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Przewidziana w tym przepisie odprawa emerytalna lub rentowa jest, zdaniem SN, świadczeniem powszechnym, ustawowo gwarantowanym a jej wysokość odpowiada jednomiesięcznemu wynagrodzeniu za pracę pracownika i jest niezależna od posiadanego przez uprawnionego stażu zatrudnienia. Jest to świadczenie, które każdy pracownik powinien otrzymać raz w życiu, gdy traci swój status pracowniczy w związku z przejściem na rentę lub emeryturę (por. uchwałę SN z 18 marca 2010 r., II PZ 1/10, OSNP 2010 nr 17-18, poz. 208).
Przy czym, co przypomniał SN, w orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że zmiana statusu pracownika lub pracownika-emeryta na status wyłącznie emeryta jest przejściem na emeryturę w rozumieniu art. 921 § 1 kp. Następuje ono zawsze i tylko przez ustanie stosunku pracy. Dopóki, bowiem trwa stosunek pracy osoba posiadające ustalone prawo do emerytury lub pobierająca to świadczenie nie przestaje być pracownikiem. Zmiana statusu prawnego pracownika, również pracownika posiadającego równocześnie niejako podwójny status (pracownika i emeryta), wyraża się w tym, że traci on ten status i staje się emerytem, a przy tym jest to następstwem ustania jego stosunku pracy pozostającego w związku z przejściem na emeryturę. W tym znaczeniu kilkukrotne przejście pracownika na emeryturę nie jest wykluczone. Dla tak rozumianego przejścia na emeryturę pozostaje bez znaczenia okoliczność nabycia uprawnień do emerytury przed nawiązaniem stosunku pracy, chyba, że pracownik już wcześniej skorzystał z uprawnienia do takiej odprawy. W sytuacji opisanej w pytaniu tak jednak nie było.
