Kiedy billboard może być nielegalny

Prezydent miasta wniósł sprzeciw do zgłoszenia inwestora dotyczącego zamiaru zainstalowania podświetlanej tablicy reklamowej o wymiarach 290 cm x 100 cm na ścianie budynku. Uznał bowiem, że planowana inwestycja narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dopuszcza on jedynie lokalizowanie reklam wolno stojących przy ścianie budynku, stanowiących kompozycję z jego elewacją. I pod warunkiem, że ich powierzchnia nie jest większa niż 4 mkw.

Od tej decyzji do wojewody pomorskiego odwołał się inwestor. Twierdził, że z miejscowego planu nie wynika wprost zakaz umieszczania innych reklam niż wolno stojące.

Wojewoda utrzymał jednak w mocy decyzję prezydenta miasta. Uznał bowiem, że jeśli plan miejscowy dopuszcza co najwyżej lokalizowanie tablic reklamowych wolno stojących przy ścianie budynku – to nie ma możliwości wydania decyzji o pozwoleniu na budowę ani przyjęcia zgłoszenia wobec zamierzeń budowlanych, które są sprzeczne z tymi postanowieniami.

Ponadto wojewoda stwierdził, że organ administracji architektoniczno-budowlanej nie ma kompetencji do badania słuszności postanowień miejscowego planu. Prezydent miasta miał więc obowiązek wnieść sprzeciw wobec zgłoszenia robót budowlanych niezgodnych z miejscowym planem.

Inwestor wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Twierdził, że przepisy miejscowych planów powinny być interpretowane na rzecz uprawnień właścicielskich. Natomiast z treści planu wynika jedynie, jakie parametry powinny posiadać tablice reklamowe wolno stojące na terenie objętym zgłoszeniem. Plan nie zawiera natomiast jakichkolwiek ustaleń dotyczących innych rodzajów reklam. W szczególności z jego zapisów w żaden sposób nie wynika, że zabrania się umieszczania innych reklam niż wolno stojące.

Skarżący dodał, że teren objęty zgłoszeniem przeznaczony jest w planie m.in. na usługi, tj. prowadzenie działalności gospodarczej, zaś każdy usługodawca będzie chciał poinformować swoich potencjalnych klientów o prowadzeniu działalności gospodarczej w danym miejscu. Dlatego umieszczenia tablicy reklamowej nie można uznać za sprzeczne z przeznaczeniem terenu objętego zgłoszeniem.

WSA uznał, że zarzuty skargi są zasadne. Zdaniem sądu wykładnia zapisów planu dokonana przez prezydenta miasta i wojewodę była wadliwa. Umieszczanie urządzeń reklamowych na budynkach co do zasady jest dopuszczalne. Żadne bowiem przepisy dotyczące zagospodarowania przestrzennego, w tym ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nie wprowadzają generalnego zakazu umieszczania reklam na budynkach.

Dlatego też, jeżeli gmina chce to zrobić, miejscowy plan musi zawierać wyraźny zakaz. Skoro go nie ma, oznacza to, że można umieszczać na danym terenie urządzenia reklamowe. Zgodnie bowiem z ogólną zasadą, jaką jest wolność zagospodarowania przestrzennego, w tym wolność zabudowy, o której mówi art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy o planowaniu, każdy ma prawo, w granicach określonych w ustawach, do zagospodarowania terenu, do którego ma tytuł prawny, zgodnie z warunkami ustalonymi w planie miejscowym lub decyzji o warunkach zabudowy, jeżeli nie narusza prawem chronionego interesu publicznego lub osób trzecich. Uprawniony do nieruchomości może zatem zagospodarować ją dowolnie w zakresie obowiązującego prawodawstwa.

Należy dodać, że wykładnia ustaleń planistycznych musi uwzględniać ich charakter, jako przepisów prawa miejscowego, które kształtują prawa i obowiązki obywateli. Dokonując jej, trzeba mieć zatem na uwadze, że zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw (w tym z prawa własności) mogą być ustanawiane tylko w ustawie. Przepisy ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowią przykład na to, że prawo własności nie jest prawem absolutnym i może doznawać licznych ograniczeń. Jednak takie zakazy powinny – po pierwsze – wynikać z obowiązujących przepisów, a po drugie – co najistotniejsze w niniejszej sprawie – być jasno sformułowane. A zatem na podstawie postanowień planu miejscowego takie zakazy nie mogą być domniemywane. Ich obowiązywanie nie może bowiem być zależne od interpretacji organu administracji.

W miejscowym planie obowiązującym dla terenu, na którym skarżący planuje realizację inwestycji, nie wprowadzono wyraźnego zakazu instalowania reklam świetlnych (tablic reklamowych) na ścianach budynków. Wprowadzono jedynie regulację dotyczącą reklam wolno stojących, ustalając, że reklama tego typu może zostać zlokalizowana przy ścianie budynku, musi stanowić kompozycję z jego elewacją, a jej powierzchnia nie może być większa niż 4 mkw.

W konsekwencji błędnej wykładni przepisu prawa miejscowego zaskarżona decyzja została wydana z istotnym naruszeniem przepisu prawa materialnego, tj. art. 30 ust. 6 pkt 2 prawa budowlanego, poprzez zastosowanie sprzeciwu do zgłoszenia dotyczącego zamiaru zainstalowania podświetlanej tablicy.