Radny mieszka tam, gdzie śpi

W wyroku z 19 maja 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że Dariusz Wajs, radny gminy Rakoniewice, 16 listopada 2014 r., czyli w dniu wyborów samorządowych, nie był mieszkańcem tej gminy. Jednocześnie sąd kasacyjny potwierdził ustalenia Rady Gminy Rakoniewice, że stałym miejscem zamieszkania radnego jest oddalona o kilka kilometrów gmina Grodzisk Wielkopolski.

Prawo wolne od emocji

Skoro tak, to rada słusznie stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego z tego powodu, że nie miał biernego prawa wyborczego do rakoniewickiej rady – uznał sąd.

Dariusz Wajs w Rakoniewicach się urodził. Tu mieszkają jego rodzice, a w ich domu radny ma pokój i trzyma swoje rzeczy. W Rakoniewicach jest zameldowany, płaci podatki i tam też dostarczana jest wszelka adresowana do niego korespondencja urzędowa. Jest też członkiem lokalnych stowarzyszeń.

Ale radny ma także „drugie życie" w pobliskim Grodzisku Wielkopolskim. Tam bowiem mieszka jego żona (która z Grodziska pochodzi) i córka. W Grodzisku Dariusz Wajs też pracuje.

Nic więc dziwnego, że to w Grodzisku radny spędza większość swojego czasu, a do Rakoniewic przyjeżdża na posiedzenia rady gminy, spotkania stowarzyszenia, wszystkie weekendy i „kiedy tylko może". Ponadto wraz z żoną zamierzają wybudować w przyszłości dom w Rakoniewicach. – To oczywiste, że Dariusz Wajs jest z Rakoniewicami związany emocjonalnie – mówiła na rozprawie Małgorzata Stahl, sędzia NSA. – Ale to za mało, aby przesądzić o tym, że to Rakoniewice są jego stałym miejscem zamieszkania.

Jak podkreślił sąd, „stałe zamieszkanie" jest pojęciem prawnym, a tych za pomocą emocji się nie interpretuje.

A jednak Grodzisk Wielkopolski

Przepisy kodeksu wyborczego przesądzają, że aby zostać radnym danej gminy, trzeba „stale zamieszkiwać na jej obszarze". A o tym, gdzie ktoś stale mieszka, decydują fakty. W ocenie NSA w sprawie Dariusza Wajsa przemawiają one za tym, że jego stałym miejscem zamieszkania jest Grodzisk Wielkopolski.

– Radny sam to przyznał w składanych przed Radą Gminy Rakoniewice wyjaśnieniach – uzasadniała Małgorzata Stahl.

– Wynikało z nich, że więcej czasu spędza w Grodzisku, w Rakoniewicach czasami nocuje, przyjeżdża do Rakoniewic na weekendy. To wszystko wskazuje na to, że stałe miejsce zamieszkania radnego jest w Grodzisku, a nie w Rakoniewicach – dowodziła sędzia Stahl.

W uzasadnieniu swojego orzeczenia NSA podkreślił, że o stałym miejscu zamieszkania nie może przesądzać fakt opłacania w Rakoniewicach podatków.

– Te w obecnym stanie prawnym można opłacać praktycznie wszędzie – wskazywała sędzia Stahl.

Również meldunek nie jest w ocenie sądu wystarczającym dowodem. Obecnie bowiem wiele osób ma stałe miejsce zamieszkania gdzie indziej, niż to wynika z meldunku.

II OSK 689/16

Kiedy wygasa mandat

W myśl art. 383 kodeksu wyborczego mandat radnego wygasa w przypadku:

- śmierci;

- utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów;

- odmowy złożenia ślubowania;