Sąd określi urzędowi sposób załatwienia sprawy

Nowelizacja ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi czeka już tylko na podpis prezydenta Bronisława Komorowskiego.

Właśnie prezydent RP był jej inicjatorem – wniósł do Sejmu projekt zmiany ustawy. W ubiegły czwartek Sejm odrzucił poprawki Senatu dotyczące głównie procedury sądowoadministracyjnej.

Ustawa ma przyspieszyć, uprościć i uczynić skuteczniejszymi postępowania przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Sąd wojewódzki będzie mógł w wyroku uwzględniającym skargę zobowiązać urząd do zmiany rozstrzygnięcia i wskazać sposób załatwienia sprawy. Obecnie WSA nie mają takich uprawnień i mogą orzekać wyłącznie kasacyjnie, a Naczelny Sąd Administracyjny – orzekać merytorycznie jedynie w szczególnych wypadkach.

Obecnie zasadą postępowania kasacyjnego w NSA ma być orzekanie merytoryczne. NSA będzie mógł zmienić wyrok WSA bez konieczności przekazywania sprawy sądowi wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. Ma to być zasadą postępowania kasacyjnego, a jedyną przesłanką będzie dostateczne wyjaśnienie sprawy.

Uwzględnić skargę kasacyjną będzie mógł również WSA, uchylając zaskarżony wyrok lub postanowienie. Tak ma być, gdy uzna, że podstawy skargi kasacyjnej są oczywiście usprawiedliwione lub stwierdzi przesłanki nieważności postępowania.

Zmiany są zgodne z oczekiwaniami skarżących. Są oni zainteresowani nie tylko szybkim uzyskaniem orzeczenia sądu, ale także rozstrzygnięciem, które definitywnie załatwi sprawę i nie uwikła ich w kolejne boje z urzędami ani nie spowoduje, że będzie wracała kilkakrotnie do sądu.

Skargi na bezczynność i przewlekłość postępowania mają być rozpatrywane na posiedzeniach niejawnych, a sądy będą mogły wymierzać grzywny z urzędu, a nie tylko na wniosek strony.

Przyspieszeniu postępowania ma służyć zniesienie obowiązku indywidualnego zawiadamiania przez sąd wszystkich stron. W razie skarg na akty wydawane w postępowaniach z udziałem wielu uczestników, prowadzonych na podstawie tzw. specustaw (np. drogowej), wystarczy obwieszczenie i powiadamianie tylko tych, którzy zgłosili udział w sprawie.

Rozszerzony ma być zakres spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie uproszczonym. Większe uprawnienia dla referendarzy sądowych powinny odciążyć sędziów od wielu absorbujących czynności.

Na nowo określono przesłanki wyłączenia sędziego. Ustawa wprowadza ponadto wiele zmian w procedurze.