Prawo łaski wyklucza kasację - wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Przepis procedury karnej, który pozwala wnieść kasację na niekorzyść oskarżonego w razie umorzenia postępowania z powodu zastosowania aktu łaski przez Prezydenta RP jest niezgodny z konstytucją – orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny.

Aktualizacja: 26.06.2019 12:59 Publikacja: 26.06.2019 12:24

Prawo łaski wyklucza kasację - wyrok Trybunału Konstytucyjnego

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz

Trybunał zabrał głos w sprawie trzech przepisów procedury karnej. Ich konstytucyjność kwestionował Zbigniew Ziobro. Poszło o możliwość wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego na niekorzyść oskarżonego, gdy wobec oskarżonego prezydent skorzystał z prawa łaski.

W tle wniosku jest sprawa ułaskawienia przez prezydenta Andrzeja Dudę byłego szefostwa CBA z Mariuszem Kamińskim. Po ułaskawieniu sąd okręgowy umorzył ich proces przed rozpoznaniem apelacji. Od tego umorzenia wpłynęły kasacje do SN.

Nie bez znaczenia jest też uchwała Sądu Najwyższego, który w maju 2017 r. uznał, że prezydenckie prawo łaski można stosować tylko wobec prawomocnie skazanych.

Zgodnie z treścią zaskarżonego art. 523 § 3 procedury karnej „kasację na niekorzyść można wnieść jedynie w razie uniewinnienia oskarżonego albo umorzenia postępowania – pisze prokurator generalny. I twierdzi, że przepis ten jest niezgodny z konstytucją, bo dopuszcza możliwość wniesienia kasacji na niekorzyść oskarżonego w razie umorzenia postępowania z powodu zastosowania aktu łaski przez prezydenta. Przepis nie rozróżnia bowiem przyczyn umorzenia postępowania, dopuszczając tym samym – wbrew konstytucji – wniesienie kasacji ze względu na umorzenie postępowania karnego z powodu zastosowania łaski.

– Tym samym pozwala poddać kontroli SN decyzję wydaną przez najwyższego przedstawiciela RP – argumentuje autor wniosku.

W środę TK przyznał mu rację. Stwierdził, że kwestionowane artykuły kodeksu postępowania karnego naruszają przepisy dotyczące konstytucyjnego prawa łaski. Dopuszczają bowiem poddanie prerogatywy prezydenta kontroli sądowej. A to jest niedopuszczalne.

– Akt abolicji indywidualnej nie jest nieuzasadnionym wkroczeniem w sferę zastrzeżoną dla władzy sądowniczej – uzasadniał TK. I wyjaśniał, że prezydent nie jest ani najwyższym sędzią, ani też nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości. Twierdzi, że prezydent nie uchyla, ani nie zmienia zapadłego wyroku pierwszej instancji, nie kwestionuje jego prawidłowości nie podważa też poczynionych w nim ustaleń. Nie rozstrzyga o winie ani nie neguje zasadności skazania, nie zmienia również kwalifikacji prawnej zarzucanego czy przypisanego czynu.

– Abolicja indywidualna nie pozbawia sądów sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Nie w każdym wypadku sprawa musi zakończyć się prawomocnym wyrokiem – uzasadniał.

Tak więc, jego zdaniem, jeśli sąd umarza postępowanie z powodu zastosowania aktu łaski (gdyż jest to ujemna przesłanka procesowa), to niekonstytucyjna jest norma dopuszczająca weryfikację tego rodzaju rozstrzygnięcia.

Sąd Najwyższy zawiesił 1 sierpnia 2017 r. rozpoznanie kasacji ws. ułaskawienia przez prezydenta szefów CBA. Zaczeka do czasu rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny „sporu kompetencyjnego", jaki miał wystąpić – według PiS – pomiędzy SN a prezydentem. Jednocześnie SN podkreślał, że z żadnym sporem kompetencyjnym „nie mamy do czynienia" i że z tego powodu postępowanie przed TK powinno zostać umorzone.

Sygnatura akt: K 8/17

Trybunał zabrał głos w sprawie trzech przepisów procedury karnej. Ich konstytucyjność kwestionował Zbigniew Ziobro. Poszło o możliwość wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego na niekorzyść oskarżonego, gdy wobec oskarżonego prezydent skorzystał z prawa łaski.

W tle wniosku jest sprawa ułaskawienia przez prezydenta Andrzeja Dudę byłego szefostwa CBA z Mariuszem Kamińskim. Po ułaskawieniu sąd okręgowy umorzył ich proces przed rozpoznaniem apelacji. Od tego umorzenia wpłynęły kasacje do SN.

Pozostało 82% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Nieruchomości
Ministerstwo Rozwoju przekazało ważną wiadomość ws. ogródków działkowych
Prawo w Polsce
Sąd ukarał Klaudię El Dursi za szalony rajd po autostradzie A2
Nieruchomości
Sąsiad buduje ogrodzenie i chce zwrotu połowy kosztów? Przepisy są jasne