Czego pacjent może ?się domagać od lekarza

Generalnie do lekarza specjalisty potrzebne jest skierowanie. Ustawa o świadczeniach zdrowotnych przewiduje jednak wyjątki. Bez skierowania można uzyskać świadczenia ambulatoryjne od:

- ginekologa i położnika,

- dentysty,

- wenerologa,

- onkologa,

- psychiatry.

Kiedy ze skierowaniem

Co do zasady jednak, żeby skorzystać ze świadczeń zdrowotnych takich jak leczenie przez lekarza specjalistę, leczenie w szpitalu lub rehabilitacja, trzeba uzyskać skierowanie wydane przez odpowiedniego lekarza.

W zależności od rodzaju świadczenia, jakie chcemy uzyskać, czasem możemy potrzebować skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, a czasem wystarczy nam skierowanie nawet od lekarza, który nie ma podpisanej umowy z NFZ.

W zakresie świadczeń ambulatoryjnych skierowania na bezpłatną opiekę ambulatoryjną może udzielić wyłącznie lekarz będący świadczeniodawcą, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u takiego świadczeniodawcy. Takie samo ograniczenie dotyczy świadczeń z zakresu rehabilitacji leczniczej. W wypadku natomiast leczenia szpitalnego podstawą do jego udzielenia jest skierowanie wydane przez każdego lekarza, jeżeli ma on prawo wykonywania zawodu.

Mówiąc w skrócie, do szpitala może wypisać skierowanie również lekarz, który leczy prywatnie. Nie będzie jednak ono respektowane przez przychodnię specjalistyczną.

Mając skierowanie do lekarza specjalisty, trzeba pamiętać, że jest ono ważne tak długo, jak długo trwa nasze leczenie. W sytuacji zaś gdy nie będziemy mieli koniecznego skierowania, za świadczenie medyczne będziemy musieli zapłacić.

Nieliczne odstępstwa

Z konieczności uzyskania skierowania na leczenie ambulatoryjne zwolnione zostały niektóre grupy pacjentów. Nie potrzebują go:

- chorzy na gruźlicę,

- zakażeni wirusem HIV,

- inwalidzi wojenni i wojskowi,

- osoby represjonowane,

- kombatanci;

- cywilne niewidome ofiary działań wojennych,

- uzależnieni od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych – w zakresie lecznictwa odwykowego,

- uprawnieni żołnierze lub pracownicy – w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa,

- weterani poszkodowani – w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa.

Zwolnione z konieczności uzyskania skierowania są również:

- osoby znajdujące się w stanach nagłych,

- żywi dawcy narządu, którzy bez skierowania mają prawo do badań monitorujących ich stan zdrowia co 12 miesięcy od dnia pobrania narządu, nie dłużej jednak niż przez dziesięć lat,

- dzieci obarczone chorobami genetycznymi. Jeśli zostały one stwierdzone w wyniku finansowanych ze środków publicznych badań przesiewowych, mali pacjenci mają prawo do uzyskiwania świadczeń w zakresie leczenia tych chorób.

Za co nie trzeba płacić

Zakres świadczeń dostępnych dla świadczeniobiorców określony jest przez ministra zdrowia w wykazie świadczeń gwarantowanych, ustanawianym osobno dla każdego z zakresów, w jakich pacjentom przysługują świadczenia zdrowotne.

Udając się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, mamy prawo m.in. do uzyskania porady lekarskiej (w tym także do wizyty domowej, jeżeli jest to uzasadnione medycznie). Przysługuje nam również prawo do wykonania badań bilansowych dla dzieci i młodzieży do lat 19 oraz uzyskania świadczeń medycznej diagnostyki laboratoryjnej lub diagnostyki obrazowej i nieobrazowej (np. badań krwi, moczu, kału, EKG, USG). Możemy też domagać się skierowania do poradni specjalistycznych i na leczenie szpitalne.

Zakres świadczeń udzielanych przez pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej to przede wszystkim wykonywanie zabiegów i iniekcji zleconych przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, a także świadczenia diagnostyczne oraz pielęgnacyjne i rehabilitacyjne.

Korzystając z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, możemy natomiast uzyskać poradę lekarską i świadczenia pielęgniarskie wynikające z udzielonej porady oraz z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.

W zakresie świadczeń dentystycznych NFZ refunduje świadczenia ogólnostomatologiczne, zabiegi chirurgiczne, a także świadczenia ortodontyczne i protetyczne, w tym przede wszystkim badania kontrolne jamy ustnej i uzębienia (trzy razy w roku), leczenie próchnicy zębów i zmian w błonie śluzowej jamy ustnej oraz usunięcie zębów.

Dla konkretnych grup pacjentów, głównie dzieci, katalog bezpłatnych świadczeń został rozszerzony. Mianowicie bezpłatnie można:

- leczyć wady zgryzu dzieciom do ukończenia lat 12,