Rozkaz: rozebrać Warszawę

Biuro Odbudowy Stolicy wyburzało ocalałe budynki z rozmachem, który zaniepokoił nawet Bolesława Bieruta.

Aktualizacja: 25.04.2015 09:24 Publikacja: 25.04.2015 01:01

Konferencja w Biurze Odbudowy Stolicy we wrześniu 1947 roku. Wolno jeszcze przyjmować gości zza żela

Konferencja w Biurze Odbudowy Stolicy we wrześniu 1947 roku. Wolno jeszcze przyjmować gości zza żelaznej kurtyny – pierwszy z prawej brytyjski ministre planowania miast i wsi, Lewis Silkin

Foto: PAP

Ryszard Gubała, żołnierz powstańczego batalionu Chrobry II, po upadku powstania został zmuszony przez Niemców do pracy w grupie zajmującej się wywozem ocalałych w gruzach Warszawy dóbr. Miał okazję widzieć, jak w październiku 1944 r. miejsce regularnych jednostek zajmowało Vernichtungskommando – tyłowa nieliczna formacja nieposiadająca niemal żadnej wartości bojowej. Dobrze pamięta, jak samochody niemieckie kursowały wzdłuż Wisły ulicami Powiśla. Przez trzy i pół miesiąca grabieży i niszczenia stolicy ze strony sowieckiej nie padł żaden strzał.

Wiele lat po wojnie Ryszard Gubała w rozmowie z Aleksandrem Cesarskim – wówczas generałem LWP, w 1945 r. wpływowym polskim komunistą – usłyszał o ówczesnych planach Stalina. Sowiecki wódz czekał, aż Niemcy zniszczą Warszawę, nad którą następnie przejmą władzę kontrolowani przez niego Polacy. „Niech Niemcy zniszczą te gniazda kapitalistów, domy tych rolników z Marszałkowskiej – relacjonował Cesarski. – Wówczas odbudujemy Warszawę, ale my będziemy decydować, kto w niej będzie mieszkał".

Wstydliwy temat

Wyburzenia w Warszawie po roku 1945 to temat wstydliwy, w wielu środowiskach skrzętnie pomijany. Częsty jest pogląd, że Warszawę po wojnie odbudowano w sposób właściwy, oraz że zrobiono niemal wszystko, co można było wówczas zrobić. Różne są źródła tych opinii: zwykle jednak zasługi za przywrócenie Warszawie życia po 1945 roku oraz odbudowę historycznych fragmentów miasta przypisuje się działalności Biura Odbudowy Stolicy. Mocno też trzymają się powielane przez dziesiątki lat stereotypy, sprowadzające przedwojenną Warszawę do obrazków czynszowej biedy, kocich łbów i mrocznych podwórek-studni.

Pozostało 88% artykułu

Złap mikołajkową okazję!

Czytaj dalej RP.PL.
Ciesz się dostępem do treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce. Rzetelne informacje, pogłębione analizy, komentarze i opinie. Treści, które inspirują do myślenia. Oglądaj, czytaj, słuchaj.
Plus Minus
Podcast „Posłuchaj Plus Minus”: AI. Czy Europa ma problem z konkurencyjnością?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Plus Minus
„Psy gończe”: Dużo gadania, mało emocji
Plus Minus
„Miasta marzeń”: Metropolia pełna kafelków
Plus Minus
„Kochany, najukochańszy”: Miłość nie potrzebuje odpowiedzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Plus Minus
„Masz się łasić. Mobbing w Polsce”: Mobbing narodowy