E-faktura też bez e-podpisu

[b]Tak uznał NSA w wyroku z 20 maja 2010 r. (sygn. I FSK 1444/09)[/b]

Zgodnie z art. 106 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę, której celem jest udokumentowanie dokonanej transakcji i wskazanie najważniejszych informacji z nią związanych, np. podstawy opodatkowania, stawki i kwoty podatku, itd.

Przepisy wykonawcze określają szczegółowe zasady dotyczące wystawiania i przechowywania faktur. Mówią one m.in., że faktury są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. Obowiązek terminowego i prawidłowego wystawiania faktur ciąży na sprzedawcy, który może zostać ukarany za niewywiązywanie się z niego.

W praktyce faktura ma większe znaczenie dla nabywcy, dla którego suma kwot podatku określonych w otrzymanych fakturach stanowi podatek naliczony. [b]Posiadanie faktury jest więc warunkiem skorzystania z prawa do obniżenia podatku należnego o naliczony.[/b]

Dodatkowo data otrzymania decyduje co do zasady o momencie skorzystania z tego prawa.

Sprzedawca po spełnieniu określonych warunków może wystawić i przesłać fakturę w formie elektronicznej, dającej nabywcy prawo do odliczenia podatku bez konieczności posiadania jej wersji papierowej.

Z analizy przytoczonych regulacji wynika kilka wniosków.

Po pierwsze, przepisy posługują się pojęciem „wystawienie faktury”, ale żaden z nich nie określa wprost, że sprzedawca ma obowiązek jej samodzielnego wydrukowania.

Po drugie, regulacje nie stanowią bezpośrednio, że [b]faktura musi być przesłana lub dostarczona w formie papierowej, np. przez samego wystawcę lub za pośrednictwem poczty czy kuriera. Poza tym faktura nie musi być podpisana przez sprzedawcę ani przez nabywcę.[/b]

I wreszcie - sprzedawca nie musi posiadać potwierdzenia odbioru faktury przez nabywcę (pomijając ustawowy obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej).

Obecnie faktura najczęściej sporządzana jest za pomocą systemu informatycznego używanego przez podatnika. W celu wywiązania się ze swoich obowiązków sprzedawca może ją wydrukować, a następnie wysłać do nabywcy bez podpisywania. Może także zapisać ją w postaci elektronicznej (cyfrowej), a dopiero później wydrukować poza siedzibą swojego przedsiębiorstwa i dostarczyć do nabywcy.

Może także zatrudnić do tego celu zewnętrzną firmę, która za niego wydrukuje faktury i wyśle do kontrahentów. Podatnik mógłby się nawet udać do nabywcy z elektroniczną wersją faktury, wydrukować ją na drukarce tegoż nabywcy, a następnie wręczyć mu ją bez jej podpisywania lub uzyskiwania potwierdzenia odbioru.

Każda z omówionych sytuacji byłaby zgodna z przepisami. I w każdej z nich nabywca mógłby dokonać stosownego odliczenia podatku.

W konsekwencji można zadać pytanie, czy sytuacja, w której podatnik dostarczyłby fakturę do nabywcy w formie elektronicznej, tak aby ten mógł sam ją wydrukować, jest dopuszczalna z punktu widzenia przepisów, tj. czy na podstawie takiej faktury nabywca mógłby dokonać odliczenia podatku. Takie rozwiązanie różniłoby się od opisanych wcześniej jedynie tym, że nabywca sam wydrukowałby fakturę na podstawie elektronicznej wersji sporządzonej i dostarczonej przez sprzedawcę.

Ta papierowa wersja byłaby podstawą do odliczenia podatku przez nabywcę (bezsporny pozostaje fakt, że – stosownie do obowiązujących przepisów – odliczenie podatku na podstawie elektronicznej, tj. niepapierowej, wersji faktury jest możliwe dopiero po spełnieniu przez sprzedawcę stosownych wymogów).

Mówiąc prościej, czy faktura dostarczona do nabywcy w formie elektronicznej i wydrukowana przez nabywcę może być w dalszym ciągu traktowana jak zwykła faktura papierowa?

Sąd administracyjny pierwszej instancji w [b]wyroku o sygn. I SA/Kr 97/09 z 17 marca 2009 r.[/b] potwierdził stanowisko wyrażone uprzednio przez organ podatkowy i uznał, że już z treści art. 106 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] wynika, iż faktura powinna mieć charakter pisemny.

[b]NSA w wyroku z 20 maja br.[/b] uchylił w całości wyrok sądu niższej instancji. Tym samym uznał, że [b]dla stwierdzenia, iż faktura została wystawiona w postaci papierowej, nie jest konieczne wydrukowanie jej przez sprzedawcę, a następnie wręczenie nabywcy w postaci papierowej.

Dopuszczalne i zgodne z prawem jest sporządzenie faktury w wersji elektronicznej i późniejsze jej wydrukowanie przez odbiorcę. Sprzedawca może się więc wspierać przy dostarczaniu faktur technikami informatycznymi. Takie postępowanie nie pozbawia nabywcy prawa do odliczenia podatku naliczonego.[/b]

[ramka][b]Są szanse na uproszczenia[/b]

[b]Wyrok NSA należy uznać za zasadny. Sąd dostrzegł, że obecne rozwiązania techniczne umożliwiają osiągnięcie wymogu udokumentowania transakcji wydrukowaną fakturą w znacznie prostszy i szybszy sposób niż przez jej wydrukowanie i wysyłkę w wersji papierowej.

Wyrok nie oznacza końca papierowych faktur.[/b] Pozwala jedynie na wprowadzenie rozwiązania ułatwiającego podatnikom prowadzenie działalności gospodarczej dzięki szybszej wymianie faktur, przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów ich wysyłki.