Warto postawić na kryteria jakościowe

Rz: Wybór audytora budzi w Polsce duże emocje, choć wydawałoby się, że to rzecz stosunkowo prosta.

krzysztof burnos: W rzeczywistości wcale tak nie jest. Istnieje duży problem z procedurą wyboru audytora w naszym kraju. Powód? Nie ma jasno ustalonych kryteriów. Niekiedy przetargi są konstruowane ze szkodą dla mniejszych podmiotów. Oczywiście mało prawdopodobne jest, aby mała lokalna firma audytowała sprawozdania dużej międzynarodowej grupy kapitałowej. Jednak zależy nam na wskazaniu dobrych praktyk, jakie powinny towarzyszyć wyborowi biegłego rewidenta. Są to kryteria jakościowe. Ważne jest na przykład, by zwrócić uwagę, że nie jest najistotniejszą kwestią, ile osób zatrudnia dana firma audytorska. Ważne jest, czy ma kompetentny zespół do realizacji danego zlecenia.

Jakie kryteria są nieodpowiednie?

Również suma bilansowa czy wielkość przychodów. Ponadto procedura wyboru nie może przebiegać w ciągu zaledwie kilku dni. Tymczasem obserwujemy, że niekiedy firmy celowo dokonują wyboru audytora w ostatnim możliwym terminie. Konieczna jest dokładna analiza oferty, nie tylko „zdalna", ale również spotkanie i rozmowa z osobami, które starają się o przeprowadzenie audytu. Może się wtedy okazać, że nie mają one wystarczających kompetencji. Trzeba pamiętać, że audyt to nie tylko formalność polegająca na przeglądaniu ksiąg. To nie może być tak, że zarząd rekomenduje i w praktyce to on wybiera biegłego rewidenta. Rada nadzorcza musi być świadoma odpowiedzialności, która na niej spoczywa.

W Polsce nadal istnieje powszechne przekonanie, że biegły rewident musi tylko przejrzeć księgi i zaakceptować sprawozdania.

Oczywiście wcale tak nie jest. Dobry biegły rewident potrafi odkryć rzeczy, których nie wyczyta z ksiąg i dzięki temu może zidentyfikować potencjalne ryzyka dla biznesu.

Na przykład?

Przykładem może być sytuacja, gdy dana firma podaje, że ma duże zapasy, i stosunkowo wysoko je wycenia. Tymczasem jeśli dany produkt ma krótki cykl życia bądź jeśli sytuacja rynkowa znacząco się zmieniła, to wówczas istnieje ryzyko, że ten zapas wcale nie zostanie sprzedany, a zatem jego wartość powinna być równa zero, a to jednocześnie zmniejsza wynik badanej spółki.

Wspomniał pan o kryteriach w przetargach. Niektóre z firm audytorskich przekonują, że ważne jest, aby biegły rewident dobrze znał branżę. Natomiast mniejsze firmy skarżą się, że to kryterium jest niewłaściwe i że w naturalny sposób zamyka im możliwość uczestniczenia w badaniach.

Uważamy, że znajomość branży nie powinna być kryterium np. w przetargach. Przecież dobry audytor jest w stanie poznać nową branżę i dobrze zbadać spółkę – uważamy, że nawet lepiej niż jego poprzednicy, którzy stracili już czujność i pewne ryzyka mogą zwyczajnie przegapić. Reasumując, znajomość branży jest ważna, ale nie powinna być barierą przy wyborze audytora. Proces przygotowania do wyboru biegłego rewidenta należy realizować krok po kroku.

Jakie konkretnie powinny to być kroki?