Antyczna grecka apteka na dnie morza

Czym leczyli się starożytni? Ujawniają to badania ładunku wraku sprzed 2 tys. lat

Publikacja: 11.09.2010 00:48

Statek zatonął u wybrzeży Toskanii. Wyniki badań wraku przedstawiono na konferencji w Kopenhadze.

Statek zatonął u wybrzeży Toskanii. Wyniki badań wraku przedstawiono na konferencji w Kopenhadze.

Foto: Rzeczpospolita

Resztki statku z drewna orzechowego, który zatonął u wybrzeży Italii, zostały odnalezione już dwie dekady temu. Ale dopiero teraz naukowcy zabrali się za szczegółowe badania ładunku, jaki znajdował się na jego pokładzie. Jednostka przewoziła m.in. szklane syryjskie naczynia oraz leki stosowane przez starożytnych greckich medyków. Analiza DNA wykazała, że tabletki sprzed tysięcy lat mają w swoim składzie ekstrakt z dziesięciu rozmaitych roślin, m.in. hibiskusa czy selera.

– Po raz pierwszy dysponujemy namacalnym dowodem istnienia tego, o czym do tej pory mogliśmy tylko czytać w dziełach mistrza zielarstwa z I wieku Dioscoridesa czy żyjącego nieco później rzymskiego lekarza Galena – mówi Alain Touwaide z Instytutu Smithsona przy Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie.

[wyimek]130 r. p.n.e. to data zatonięcia statku przewożącego ładunek leków[/wyimek]

Przeprowadzeniem badania odnalezionych pigułek zajął się specjalista z tego samego instytutu – Robert Fleischer. Fragmenty DNA kilku z nich porównał z sekwencjami, jakie odnalazł w zasobach GenBanku prowadzonego przez Narodowe Instytuty Zdrowia. W ten sposób ustalił, że zawierają marchew, rzodkiew, seler, dziką cebulę, dębinę, kapustę, lucernę i krwawnik pospolity. Innym ze składników, które zidentyfikował, był ekstrakt z hibiskusa – prawdopodobnie importowany z wschodniej Azji.

– O większości z tych roślin wiadomo, że były używane przez starożytnych do leczenia – opowiada Fleischer. Krwawnik na przykład stosowano w celu tamowania krwi. Z kolei Dioscorides nazywał marchew panaceum na wiele problemów. „Mówi się, że gady nie skrzywdzą ludzi, którzy uprzednio ją zjedzą. Sprzyja ona też poczęciu” – pisał w 60 r. n. e.

Ale odkrycie starożytnych pigułek wywołało u naukowców również konsternację. Wstępne wyniki ich badań wykazały, że zawierają pestki słonecznika. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że według dotychczasowej wiedzy Europejczycy poznali tę roślinę dopiero w wyniku podboju Ameryki prawie 1,5 tys. lat później. Jeśli kolejne badania to potwierdzą, botanicy będą musieli zrewidować swoją dotychczasową wiedzę. Chyba że – jak tłumaczy Touwaide – do zanieczyszczenia pigułek słonecznikiem doszło w ostatnim czasie.

Medykamenty opisywane przez Dioscoridesa i innych starożytnych lekarzy uważane są przez wielu współczesnych lekarzy za nieskuteczne. Touwaide ma nadzieję, że prowadzone badania ostatecznie odpowiedzą na pytanie, czy tak było w rzeczywistości.

[i]new scientist[/i]

Resztki statku z drewna orzechowego, który zatonął u wybrzeży Italii, zostały odnalezione już dwie dekady temu. Ale dopiero teraz naukowcy zabrali się za szczegółowe badania ładunku, jaki znajdował się na jego pokładzie. Jednostka przewoziła m.in. szklane syryjskie naczynia oraz leki stosowane przez starożytnych greckich medyków. Analiza DNA wykazała, że tabletki sprzed tysięcy lat mają w swoim składzie ekstrakt z dziesięciu rozmaitych roślin, m.in. hibiskusa czy selera.

Pozostało 80% artykułu
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi