Podmokła Sahara

Pod pustynnymi piaskami Afryki Północnej kryją się wielkie, odnawialne zasoby czystej wody. Trzeba je tylko umiejętnie wykorzystywać

Publikacja: 07.06.2013 02:07

Jeszcze kilka tysięcy lat temu pod dzisiejszym Marokiem płyneły rzeki.

Jeszcze kilka tysięcy lat temu pod dzisiejszym Marokiem płyneły rzeki.

Foto: AFP

W połowie XX wieku okazało się, że pod piaskami Sahary, na głębokości od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów znajdują się pokłady wody. Zaczęło wtedy lawinowo przybywać studni artezyjskich. W 1960 r. czerpano nimi 0,5 km sześc. wody, w 2010 r. już 2,75 km sześc. Podniosły się wówczas alarmistyczne głosy przestrzegające przed nadmierną eksploatacją tych zasobów.

W świetle najnowszych danych obawy te nie są uzasadnione. Badacze z British Geological Survey sporządzili mapę podziemnych zbiorników wodnych Afryki. Posłużyli się rezultatami wierceń prowadzonych od kilkudziesięciu lat w poszukiwaniu ropy, gazu i innych surowców.

Obfitość

Przy okazji tych wierceń ekipy natrafiały (i natrafiają) na zasoby wody. Te hydrologiczne informacje zebrał zespół prof. Alana MacDonalda. Okazało się, że najwięcej podziemnych zbiorników wody pitnej w północnej Afryce znajduje się pod terytorium Libii, Algierii i Czadu.

Ogółem, objętość podziemnych wód w Afryce Północnej naukowcy brytyjscy szacują na 660 tys. kilometrów sześciennych, sto razy więcej niż suma rocznych opadów w tym regionie, 23 razy więcej niż mieszczą afrykańskie powierzchniowe jeziora.

Dane uzyskane przez naukowców z międzynarodowego Obserwatorium Sahary i Sahelu z siedzibą w Tunisie sprawiają, że obraz ten jest jeszcze bardziej optymistyczny.

A jednak przybywa

Na podstawie danych satelitarnych z lat 2003–2010 analizowali oni zmiany ciężaru właściwego skorupy ziemskiej w północnej Afryce. Danych dostarczał satelita Grace (Gravity Recovery and Climate Experiment), NASA umieściła go na orbicie w 2002 r. Wahania tego parametru wskazują na zawartość i zmiany zasobów wody w skorupie ziemskiej.

Wcześniej sporządzane modele hydrologiczne dla tego regionu wskazywały, że podziemne zasoby wody nie są odnawialne, podobnie jak złoża ropy czy węgla. Tymczasem dane satelitarne wskazują na coś innego, okazuje się, że w okresie ośmiu lat (2003–2010 r.) zasoby uzupełniane były o od 1,4 do 4,4 km sześc. wody, co odpowiada wzrostowi poziomu podziemnych zbiorników od 2 do 4 milimetrów rocznie. Woda dopływająca do podziemi pochodzi z opadów atmosferycznych. Wyniki tej analizy zamieściło pismo „Geophysical Research Letters".

Jak wielkie, jeszcze nie poznane zasoby wody mogą się kryć pod Saharą, świadczy odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Bordeaux. Zlokalizowali oni w Libii, pod piaskiem pustyni, koryto rzeki tak dużej jak Nil. Zespół prof. Philippe'a Paillou analizował dane przekazane przez radar zainstalowany na satelicie ALOS Japońskiej Agencji Kosmicznej. Radar ujawnił rozwiniętą sieć rzeczną, główne koryto i wiele dopływów. Rzeka płynęła na północ, wpadała do morza Śródziemnego. Obecnie jej koryto kryje się pod warstwą piasku grubości od kilku do kilkudziesięciu metrów. Dokładny przebieg rzeki uchwycono na przestrzeni 1200 km. Skończyła swój żywot zasypana piaskiem Sahary zaledwie kilka tysięcy lat temu.

Odnawialne podziemne zasoby wody pod Saharą stwarzają możliwości rozwoju irygacji ziem uprawnych w obrębie oaz, a to z kolei będzie sprzyjało rozwojowi lokalnego rzemiosła i turystyki. Naukowcy z Obserwatorium Sahary i Sahelu pracują obecnie nad programem racjonalnego wykorzystywania tych zasobów. Według szacunków, populacja Sahary i Sahelu osiągnie w 2030 roku 8 milionów ludzi.

Podziemne jezioro

Także na południu Afryki odkryto wielkie zasoby wody. Naukowcy z Niemieckiego Federalnego Instytutu Geologii i Surowców Naturalnych odkryli w Republice Namibii podziemny zbiornik nazwany Ohangwena II (od regionu na północy kraju). Znajduje się on na głębokości 300 m i rozciąga się częściowo także pod terytorium Angoli.

Wiercenia, które doprowadziły do odkrycia tych złóż prowadzone są od ponad 10 lat na zlecenie władz Namibii. Ohangwena II pod terytorium tego kraju ma 70 km długości i 40 km szerokości. Rozmiary zbiornika pod Angolą nie są znane. Mieści on ponad 5 km sześc. wody całkowicie zdatnej do picia, pozostającej pod ziemią od 10 tys. lat – przez ten czas nie przenikały do niej żadne zanieczyszczenia.

W połowie XX wieku okazało się, że pod piaskami Sahary, na głębokości od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów znajdują się pokłady wody. Zaczęło wtedy lawinowo przybywać studni artezyjskich. W 1960 r. czerpano nimi 0,5 km sześc. wody, w 2010 r. już 2,75 km sześc. Podniosły się wówczas alarmistyczne głosy przestrzegające przed nadmierną eksploatacją tych zasobów.

W świetle najnowszych danych obawy te nie są uzasadnione. Badacze z British Geological Survey sporządzili mapę podziemnych zbiorników wodnych Afryki. Posłużyli się rezultatami wierceń prowadzonych od kilkudziesięciu lat w poszukiwaniu ropy, gazu i innych surowców.

Pozostało 84% artykułu
Nauka
W organizmach delfinów znaleziono uzależniający fentanyl
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Nauka
Orki kontra „największa ryba świata”. Naukowcy ujawniają zabójczą taktykę polowania
Nauka
Radar NASA wychwycił „opuszczone miasto” na Grenlandii. Jego istnienie zagraża środowisku
Nauka
Jak picie kawy wpływa na jelita? Nowe wyniki badań
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację