Robotnicze osiedle

Osiedle mieszkaniowe dla kolejarzy w Nowym Sączu, założone na przełomie XIX i XX wieku, do dziś istnieje w niemal oryginalnym kształcie i pełni pierwotne funkcje.

Publikacja: 24.04.2008 12:54

Robotnicze osiedle

Foto: Rzeczpospolita

Ale na początku lat 70. ubiegłego wieku na Kolonię Kolejową wydano wyrok: zaplanowano jej wyburzenie i budowę w tym miejscu zwykłego blokowiska.

Na szczęście unikatowe osiedle udało się uratować. Jego historia zaczyna się pod koniec XIX w. i ma ścisły związek z rozwojem kolei na tym terenie. Po uruchomieniu linii Tarnów – Leluchów i otwarciu w 1876 r. w Nowym Sączu Warsztatów Kolejowych pojawiła się konieczność wybudowania większej liczby mieszkań dla kolejarzy. W 1892 r. oddano do użytku pierwsze domy: proste parterowe budynki, często bliźniaki, z niewielkimi ogródkami. Budowa osiedla, które zgodnie z projektem liczyło 100 domów, została ukończona w 1917 r.

Zadbano też o infrastrukturę: szachownicową sieć dróg, budynki użyteczności publicznej, takie jak szkoła podstawowa, Dom Robotniczy i kościół. Neogotycki budynek Domu Robotniczego, zaprojektowany przez lwowskiego architekta Jana Stobieckiego, został sfinansowany ze składek sądeckich kolejarzy. Mieściły się w nim m.in. teatr amatorski, czytelnia, chór i kolejarski zespół orkiestry dętej, a także kino, które funkcjonuje do dzisiaj.

Kościół pod wezwaniem św. Elżbiety – też neogotycki – zaprojektował w 1895 r. Teodor Talowski. Wzniesiony został na planie krzyża greckiego z monumentalną wieżą od frontu. Należy do serii budowli, które upamiętniały 50-lecie panowania cesarza Franciszka Józefa I i tragiczną śmierć jego żony cesarzowej Elżbiety, słynnej Sissi, której imieniem został nazwany.

W 1904 r. świątynię objęli opieką jezuici, w 1937 r. zyskała status kościoła parafialnego i otrzymała wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa. Z oryginalnego neogotyckiego wyposażenia zachowały się do dziś organy z 1899 r. z ruchomymi figurami grających aniołów oraz ambona z 1900 r.

Kolejnym zabytkiem Kolonii Kolejowej jest secesyjny gmach dworca wybudowany w latach 1908 – 1909. Fasadę zdobią bogate sztukaterie. Jeśli chodzi o wnętrze, jego stylistyka niestety mocno ucierpiała w czasie remontu pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Od strony peronów zachowało się dawne pulpitowe zadaszenie wsparte na ozdobnych żeliwnych słupach.

10.00 –18.00 Obiekt dostępny dla zwiedzających

11.00, 14.00, 16.00 Zwiedzanie kolonii z przewodnikiem, zbiórka przy punkcie informacyjnym MDDK

11.00 –14.00 Miejska gra terenowa w ramach warsztatów „Oswoić przestrzeń” – projekt Małopolskiego Instytutu Kultury dobra zabawa dla wszystkich uczestników i nagrody dla najlepszych. Start przy punkcie informacyjnym MDDK

10.00 – 18.00 Wystawa o historii Kolonii Kolejowej w sali wystawowej kościoła św. Elżbiety

Do dyspozycji przewodniki dostępne w punkcie informacyjnym MDDK

Ale na początku lat 70. ubiegłego wieku na Kolonię Kolejową wydano wyrok: zaplanowano jej wyburzenie i budowę w tym miejscu zwykłego blokowiska.

Na szczęście unikatowe osiedle udało się uratować. Jego historia zaczyna się pod koniec XIX w. i ma ścisły związek z rozwojem kolei na tym terenie. Po uruchomieniu linii Tarnów – Leluchów i otwarciu w 1876 r. w Nowym Sączu Warsztatów Kolejowych pojawiła się konieczność wybudowania większej liczby mieszkań dla kolejarzy. W 1892 r. oddano do użytku pierwsze domy: proste parterowe budynki, często bliźniaki, z niewielkimi ogródkami. Budowa osiedla, które zgodnie z projektem liczyło 100 domów, została ukończona w 1917 r.

Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Kultura
Laury dla laureatek Nobla
Kultura
Nie żyje Stanisław Tym, świat bez niego będzie smutniejszy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Żegnają Stanisława Tyma. "Najlepszy prezes naszego klubu"