Wpadnie w sieci czy doleci?

Gdyby już teraz przeprowadzić casting na ptasią maskotkę Euro 2012‚ zwycięzcą mogłaby zostać czajka. Za takim wyborem stoi silny argument – od niemieckiej nazwy tego czarno-białego ptaka (Kiebitz) pochodzi słowo określające osobę dopingującą uczestników sportowych zmagań. Ukraińcy mogliby nas jednak podejrzewać o tajną zmowę z Niemcami.

[srodtytul]Kibicujemy czajce[/srodtytul]

Poważniejszych powodów do zmartwień dostarcza analiza wyników Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych (MPPL)‚ od dziesięciu lat prowadzonego przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Czajka jest w Polsce coraz mniej pospolita – w latach 2000 – 2006 z naszych łąk zniknęło aż 25 proc. tych ptaków. Jeśli postępować będą negatywne zmiany w użytkowaniu terenów rolniczych i nie zrobimy niczego w celu powstrzymania ciągłego wzrostu liczby lisów‚ być może żadna krajowa czajka nie będzie już mogła kibicować naszym piłkarzom.

Do zwiększenia takiego ryzyka przyczyniają się m.in. myśliwi z Francji‚ szczególnie ze słynącej z wyśmienitych trunków Szampanii. Chyba tylko zbytnim uderzeniem bąbelków do głowy można tłumaczyć barbarzyńskie tworzenie sztucznych rozlewisk, które mają zachęcić zmęczone wiosenną wędrówką ptaki do zatrzymania się na odpoczynek. Gdy tylko czajki znajdą się na lądzie‚ spadają na nie wystrzelone przez myśliwych sieci. Schwytane w ten sposób zwierzęta stają się potem ozdobą francuskich stołów.

[srodtytul]Nie jedz mojego ortolana![/srodtytul]

Na myśl o francuskiej kuchni w pierwszej chwili przychodzi do głowy obraz żab i ślimaków. Niestety‚ serwowani są również inni przedstawiciele fauny‚ w tym ptaki. Szczególnym względem cieszą się ortolany. Pewnie mało kto wie‚ jak wygląda ortolan‚ ale każdy może posłuchać jego godowej piosenki – to właśnie ją wykorzystał Beethoven do stworzenia początku V symfonii. Od czasów wielkiego kompozytora ortolany w Niemczech niemal całkiem wyginęły‚ ale w Polsce nadal można je spotkać.

Mam to szczęście‚ że na kontrolowanej przeze mnie powierzchni MPPL każdej wiosny śpiewa sobie jeden z nich. Po obejrzeniu w serwisie YouTube filmu z udziałem brytyjskiego dziennikarza motoryzacyjnego Jeremiego Clarksona mam poważne obawy‚ czy w tym sezonie znowu ortolana usłyszę.

Czterominutowy materiał prezentuje wizytę Clarksona (znanego m.in. z magazynu „Top Gear”) odwiedzającego Francuzów częstujących go przyrządzonymi ortolanami. W jednym z pierwszych zdań dziennikarz informuje widzów: „Jest to teraz zakazane przez UE i nie kupicie ortolana w żadnej restauracji – ale to jest Francja i mają tu specyficzne podejście do przepisów”. Dzisiaj były prezydent Francji Francois Mitterrand

nie dostałby może swojej ulubionej zupy z ortolanów‚ ale – jak widać – niektórzy sobie z tym radzą.

[srodtytul]Lekko nie jest[/srodtytul]

I to dosłownie. Także we Francji‚ ale w rejonie Masywu Centralnego, na mocy rozporządzenia ministra ekologii i trwałego rozwoju po ponad 100 latach znowu można tam polować na ptaki z użyciem kamiennych sideł.

Konstrukcja składa się z dwóch kamiennych płyt wspartych na sobie i podpartych niewielkim patykiem. Owoce jałowca stanowią przynętę dla drobnych ptaków

(m. in. zięb‚ drozdów‚ rudzików i świergotków)‚ które poruszają podporę i albo są na miejscu zabijane przez ciężkie kamienie‚ albo zostają uwięzione w powstałej po ich opadnięciu niewielkiej niszy. Wiele umiera pomiędzy złapaniem i wyjęciem przez myśliwego – wskutek odniesionych obrażeń‚ uduszenia lub stresu. Członkowie Komitetu przeciwko Masowemu Zabijaniu Ptaków (CABS) szacują‚ że co roku w okresie od początku listopada do końca stycznia życie w ten sposób traci od 75 do 125 tys. ptaków.

W basenie Morza Śródziemnego takie historie, niestety, nie są wyjątkiem, ale często regułą. Polowanie na ptaki nie zawsze ma charakter konsumpcyjny. W niektórych regionach Włoch przez dekady zastrzelenie pszczołojada (niegroźnego ptaka drapieżnego żywiącego się larwami os i pszczół) było warunkiem koniecznym dla uznania chłopca za pełnowartościowego mężczyznę.

Na Malcie 10 proc. męskiej populacji to myśliwi‚ którzy strzelają do wszystkiego‚ co lata – nieważne‚ czy jest to przepiórka‚ czy zagrożona wyginięciem w skali całego kontynentu pustułeczka (niewielki sokół).

Na szczęście działania takich organizacji jak CABS czy BirdLife Malta – pomimo pogróżek ze strony myśliwych – coraz częściej przynoszą skutek‚ również dzięki wsparciu miejscowej policji. Pogróżki przybierają nieraz drastyczne formy‚ np. podrzucanie martwych kotów na teren obozu dla wolontariuszy, którzy tropią rozstawione sidła.

Dawne przysłowie ludowe mówi: „Święta Agnieszka wypuszcza skowronka z mieszka” (imieniny Agnieszki przypadają 21 stycznia). Miejmy nadzieję‚ że nie dożyjemy dnia‚ gdy po otwarciu mieszka okaże się‚ że nie ma już czego wypuszczać.