Polacy najczęściej cierpią na zwyrodnieniowe schorzenia stawów. Dzielą się one na tzw. idiopatyczne i wtórne. Klasyfikacja idiopatycznej choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się na lokalizacji zmian. Mogą więc one występować w rękach, możemy wówczas mówić m.in. o guzkach Heberdena i Boucharda lub nadżerkach stawów międzypaliczkowych występujących w stawach nadgarstkowo-śródręcznych. Zwyrodnienie może również dopaść stopy. W tym wypadku mamy do czynienia m.in. z paluchem koślawym lub sztywnym. Idiopatyczne zwyrodnienie stawu może również dotyczyć stawu biodrowego, kolanowego i kręgosłupa.
Natomiast klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawów (ostra lub przewlekła) odnosi się do czynników etiologicznych, czyli urazów. Tego typu zmiany mają związek np. z wykonywaną pracą lub powstają w wyniku uprawiania sportów. Wtórne zwyrodnienie może też być wrodzone lub rozwojowe. Do tego typu chorób należy m.in. wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego. Do wtórnych schorzeń mogą się też przyczynić czynniki mechaniczne, np. różna długość kończyn dolnych. Na stan stawów ma też wpływ metabolizm powodujący zwyrodnienie zwane ochronozą, hemochromatozą lub chorobą Wilsona. Do zwyrodnień wtórnych mogą się również przyczynić zaburzenia endokrynologiczne (nadczynność przytarczyc, cukrzyca, otyłość lub niedoczynność tarczycy).
[srodtytul]Nieznane przyczyny[/srodtytul]
Co prowadzi do zmian zwyrodnieniowych stawów? – Przyczyna zmian zwyrodnieniowych idiopatycznych nie jest wyjaśniona. Sugeruje się dużą liczbę czynników, które predysponują do tej choroby, np. zaburzenia osi obciążanych stawów (np. kolano koślawe lub szpotawe), zaburzenia hormonalne, nadwaga (w przypadku stawów obciążanych) oraz cukrzyca – wyjaśnia dr Klaudiusz Kosowski, lekarz ortopeda, wiceprezes ds. medycznych szpitala Med Polonia w Poznaniu. W przypadku zmian zwyrodnieniowych wtórnych przyczyną może być tzw. dysplazja lub zwichnięcie stawu biodrowego w dzieciństwie, urazy stawów lub infekcje stawów. Choroba reumatoidalna to choroba systemowa na tle immunologicznym.
– Głównym objawem ograniczającym funkcje pacjenta jest ból. W przypadku stawu kolanowego i biodrowego jest to ból początkowo przy obciążeniu, następnie w spoczynku. Inne objawy to obrzęki stawów, ograniczenie zakresu ruchu, deformacje stawów (w późniejszym etapie), ograniczenie dystansu chodzenia, przykurcze stawów, strzelanie w stawach – wylicza dr Klaudiusz Kosowski. Na zmiany zwyrodnieniowe idiopatyczne najczęściej narażeni są pacjenci, u których występują czynniki predysponujące, np. obciążenia stawów w wyniku wykonywanej pracy, intensywne uprawianie sportu. W tym wypadku stawy są narażone na powtarzające się urazy. Na baczności powinni się mieć również diabetycy oraz osoby z nadwagą. W przypadku zmian zwyrodnieniowych wtórnych najbardziej narażeni są wszyscy pacjenci, którzy wcześniej mieli wyżej wymienione zmiany zwyrodnieniowe (urazy stawów, infekcje stawów). Pacjenci wysokiego ryzyka to ci z dużą nadwagą, u których szczególnie narażony jest staw kolanowy. Schorzeniom stawów można zapobiegać przez redukcję wagi ciała i utrzymanie ruchomości stawów. Brak ruchu powoduje zaburzenie odżywiania stawu. Wpływ na stan stawów ma też uprawianie sportów. – Najlepiej uprawiać sporty nieforsowne, czyli takie, które utrzymują ruch w stawie bez jego przeciążania. Polecane są np. jazda na rowerze, pływanie, spacery i aerobik wodny – wyjaśnia dr Klaudiusz Kosowski. Specjalista dodaje:
