Dni obchodzone są w prawie 500 miejscowościach w całym kraju. W ciągu dwóch nadchodzących weekendów zaplanowano 1,5 tysiąca wydarzeń. Zainteresowanie nimi rośnie z roku na rok. W ubiegłorocznej edycji imprezy uczestniczyło ponad 320 tys. osób.
Hasło 24. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa brzmi "Gdzie duch spotyka się z przestrzenią: świątynie, arcydzieła, pomniki", co zwraca uwagę zarówno na obiekty, związane z duchowością, historią i sztuką, jak i na ludzi, którzy je budowali i tworzyli: architektów, wizjonerów, artystów.
– Od 2007 roku wprowadziliśmy temat przewodni, możliwie pojemny, aby znaleźć wątek, który może je pokazać i aby jak najwięcej osób włączyło się do działania. – mówi prof. Małgorzata Rozbicka, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który jest koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa. – Tematem ubiegłorocznym było "Utracone dziedzictwo”, a wcześniej m.in. "Dziedzictwo-źródło tożsamości” i "Nie od razu Polskę zbudowano”. Jednym z najbardziej nośnych okazały się w 2012 roku "Tajemnice codzienności”. Ideę Dni upowszechniamy wspólnic z instytucjami w regionach, bo ludzie w nich pracujący najlepiej orientują się, co pokazać, kogo zmobilizować, wyczulić na sprawy najbardziej istotne.
Inauguracja na Podkarpaciu odbędzie się po raz pierwszy. Skansen archeologiczny Karpacka Troja w Trzcinicy znajduje się w miejscu, gdzie odkryto jedno z najstarszych grodów słowiańskich.
- Nasza impreza będzie inna niż te, które dotąd się tu odbywały. Będą to przede wszystkim inscenizacje z życia Słowian z zakresu wierzeń, zwyczajów i obyczajów od narodzin do śmierci. Będzie więc m.in. obrzęd postrzyżyn, zaślubin oraz walki o zdobycie grodu i w końcu uroczysty pogrzeb księcia i chrzest jego młodego następcy. Będzie można dotknąć rzeczywistości sprzed wieków - zapowiada Jan Gancarski, dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie, którego oddziałem jest skansen Karpacka Troja. W programie dwudniowej inauguracji są także prezentacje rzemiosł słowiańskich, różnorodnych strojów i uzbrojenia. Można będzie poznać lepiej życie codzienne Słowian, ich domostwa, a także potężny gród książęcy, obejrzeć filmy o początkach państwa polskiego i zwiedzić odrestaurowaną XV-wieczną drewnianą świątynię.
Badania archeologiczne w Trzcinicy sięgają jednak w bardziej odległą przeszłość niż czasy słowiańskie. Odkryto tu jedną z pierwszych silnie ufortyfikowanych osad na terenie Polski, pochodzącą z początków epoki brązu, a więc sprzed 4000 lat! Znaleziono ponadto ślady pierwszej w Polsce osady zakarpackiej kultury Otomani-Füzesabony o wyraźnych wpływach śródziemnomorskich, datowaną na okres 1650-1350 p.n.e. Ze względu na rangę tego odkrycia, chronologię oraz wyraźne wpływy południowo-europejskie miejsce to nazwane zostało Karpacką Troją.
