UNESCO: Niszczenie zabytków celem Rosjan

Niszczenie dziedzictwa kulturowego na Ukrainie przez Rosjan stało się tematem posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jak podaje UNESCO Rosjanie zniszczyli 157 obiektów związanych z dziedzictwem Ukrainy.

Publikacja: 17.07.2022 13:09

Posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ

Posiedzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ

Foto: NID

Konferencja została zorganizowana z inicjatywy Stałych Przedstawicielstw przy ONZ : Polski, Albanii i Ukrainy. Celem było zaprezentowanie społeczności międzynarodowej rozmiaru strat poniesionych przez Ukrainę w obszarze dziedzictwa kulturowego, opracowanie metod dokumentacji zbrodni rosyjskich na ukraińskiej kulturze oraz wypracowanie metod pomocy zagrożonym zabytkom i dziełom kultury materialnej przez agendy ONZ i państwa członkowskie organizacji.

W spotkaniu udział wzięli: Audrey Azoulay - dyrektor generalny UNESCO, ambasador Krzysztof Szczerski, Ferit Hoxha - przedstawiciel Albanii przy ONZ, Sergiy Kyslytsya - przedstawiciel Ukrainy przy ONZ, Teresa Patrício - prezes Międzynarodowego Komitetu ICOMOS oraz dr hab. Katarzyna Zalasińska - dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę, że niszczenie dziedzictwa kulturowego Ukrainy stało się integralnym elementem działań zbrojnych, świadomie wybieranym przez Rosję. „Wraz z rosnącą liczbą przypadków bezprawnego, celowego i powszechnego niszczenia dziedzictwa kulturowego na Ukrainie, pojawia się konieczność i obowiązek odpowiedniego raportowania i dokumentowania tych przestępstw” – uważają.

Według stanu na 4 lipca 2022 roku UNESCO potwierdziło zniszczenia 157 obiektów od początku wojny - 71 obiektów religijnych, 12 muzeów, 30 zabytków, 21 budynków przeznaczonych do działalności kulturalnej, 16 pomników, 7 bibliotek. Poważne szkody zarejestrowano w Charkowie oraz w historycznym centrum Czernihowa. Według Ministerstwa Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy, skala uszkodzeń i zniszczeń może być znacznie większa. Odnotowano bowiem też przypadki grabieży ukraińskich dóbr kultury i przedmiotów dziedzictwa przez siły zbrojne Rosji.

Polskie władze wspierają Ukrainę w ochronie materialnych dóbr kultury i zabytków i od pierwszych dni agresji. W Narodowym Instytucie Dziedzictwa z inicjatywy ministra Piotra Glińskiego zostało zorganizowane Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie. Jego głównym zadaniem jest koordynowanie pomocy, która trafia do muzeów, bibliotek, archiwów, teatrów i innych instytucji kultury. Centrum pomaga już ponad 100 ukraińskim instytucjom kultury. Dotychczas na Ukrainę zostało wysłanych kilkadziesiąt transportów z materiałami do zabezpieczenia zabytków i muzealiów. Kolejnych 50 transportów jest w przygotowaniu.

- Oprócz materiałowego wsparcia dla sektora kultury na Ukrainie, już dzisiaj pracować powinniśmy nad mechanizmem pomocy w zakresie odbudowy. W dużej mierze zasady i zakres tych działań zostały określone w oficjalnym dokumencie UNESCO w 2018 r. - Rekomendacji Warszawskiej w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego – uważa dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska.

Według danych zebranych przez Narodowy Instytut Dziedzictwa oficjalnie potwierdzonych zostało co najmniej 423 przypadków niszczenia materialnego dziedzictwa kulturowego na terenie Ukrainy. Od wybuchu wojny zniszczono kilkanaście muzeów i archiwów. Między innymi w Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy w obwodzie czernihowskim spłonęło 12 000 dokumentów dotyczących represji stalinowskich wobec narodu ukraińskiego. Prowadzone statystyki nie uwzględniają jednak zniszczeń stanowisk archeologicznych i grabieży kolekcji sztuki, szczególnie prywatnych.

Uczestnicy spotkania przypominają, że Rosja narusza zasady zapisane w Karcie Narodów Zjednoczonych i rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2347 (2017) oraz wszystkie akty prawa międzynarodowego, w tym również związane z ochroną dziedzictwa kulturowego (m.in. Konwencji Haskiej z 1954 roku, Konwencji o ochronie światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego z 1972 roku, Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobieganiu nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, a także przepisów związanych z ochroną dziedzictwa dokumentacyjnego). W rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 2347 uznano, że celowe zniszczenie lub zawłaszczanie dóbr kultury może w pewnych okolicznościach stanowić zbrodnię wojenną.

Konflikty zbrojne
ONZ: Izrael stosuje głód jako broń? To może być zbrodnia wojenna
Konflikty zbrojne
Pieskow o planach zamknięcia Telegrama. Rzecznik Kremla ostrzega twórców komunikatora
Konflikty zbrojne
Rosja uderzy w Litwę z Białorusi? Pojawiają się niepokojące sygnały
Konflikty zbrojne
Władimir Putin mówił o tym czy Rosja mogłaby zaatakować Polskę
rozmowa
Tadżycki opozycjonista: Modlę się, żeby nie było żadnych ataków w Polsce