TSUE: gmina zakładająca fotowoltaikę i usuwająca azbest nie musi płacić VAT

Ekologiczne programy, na których samorząd nie chce zarabiać, nie są działalnością gospodarczą.

Publikacja: 30.03.2023 11:49

TSUE: gmina zakładająca fotowoltaikę i usuwająca azbest nie musi płacić VAT

Foto: Adobe Stock

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał ważne wyroki w dwóch polskich sprawach dotyczących rozliczeń gmin. W obu orzeczeniach trybunał zasugerował, że działania samorządów (instalacja fotowoltaiki oraz usuwanie azbestu) nie są działalnością gospodarczą, ponieważ różnią się od postępowania przedsiębiorcy. Samorządy nie muszą więc płacić VAT.

W pierwszej sprawie (sygn. C-612/21) chodzi o rozliczenia gminy przeprowadzającej projekt instalacji systemów odnawialnych źródeł energii. Jest obowiązana wyłonić wykonawcę i sprawować bieżący nadzór inwestorski. Jest także odpowiedzialna za finansowe rozliczenie. Projekt polega na zakładaniu paneli fotowoltaicznych, powietrznych pomp ciepła do podgrzewania wody użytkowej i kolektorów słonecznych na nieruchomościach należących do mieszkańców. Są oni zobowiązani do uiszczenia wkładu własnego (do 25 proc. kosztów) na rachunek gminy. Systemy będą własnością gminy przez 5 lat (przez okres realizacji projektu). Potem przejdą na własność właścicieli nieruchomości.

Czy gmina musi płacić VAT? Zdaniem TSUE, jeśli celem dostarczania oraz instalowania systemów odnawialnych źródeł energii nie jest osiąganie stałego dochodu (a mieszkańcy płacą tylko 25 proc. kosztów), to czynności te nie są opodatkowane. Trybunał podkreślił, że działania gminy nie odpowiadają podejściu instalatora systemów OZE, który chce na nich zarobić.

Czytaj więcej

Fotowoltaika dla urzędu miejskiego bez odliczenia VAT

Podobna konkluzja jest w orzeczeniu w drugiej sprawie (sygn. C-616/21). Dotyczy gminy realizującej program usuwania azbestu z nieruchomości jej mieszkańców. Zawarła umowę z wykonawcą, ma sfinansować koszt całej operacji, a następnie ubiegać się o zwrot wydatków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Czy przedsięwzięcie jest czynnością opodatkowaną VAT?

Zdaniem trybunału, są wątpliwości, czy usuwanie azbestu przez gminę jest działalnością gospodarczą. Nie zatrudnia pracowników do tej usługi i nie poszukuje klientów. Usuwanie azbestu nie jest czynnością powtarzalną, a beneficjenci programu nie spełniają na rzecz gminy żadnego świadczenia wzajemnego. Oznacza to, że działalność gminy nie odpowiada działaniom, jakie podjęłoby przedsiębiorstwo dążące do osiągnięcia zysku.

Reasumując, jeśli usuwanie azbestu nie ma na celu osiągania stałego dochodu i nie powoduje żadnej płatności od mieszkańców, należy uznać, że ta czynność jest nieopodatkowana.

Jakie mogą być skutki wyroków TSUE? – Gminy, które płaciły VAT przy tego typu inwestycjach będą mogły go odzyskać. Jednocześnie jednak muszą oddać podatek, który odliczały z faktur od wykonawców. Oznacza to żmudne korekty rozliczeń – mówi Konrad Dura, doradca podatkowy, menedżer w Crido. - Część gmin od początku jednak uważała, że ekologiczne inwestycje są nieopodatkowane. Trybunał potwierdził ich stanowisko.

Ekspert dodaje, że wskazówki TSUE będą teraz oceniane przez polskie sądy. – W niektórych sytuacjach, gdzie okoliczności inwestycji są inne, może okazać się, że gmina jednak jest podatnikiem VAT – podkreśla Konrad Dura.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał ważne wyroki w dwóch polskich sprawach dotyczących rozliczeń gmin. W obu orzeczeniach trybunał zasugerował, że działania samorządów (instalacja fotowoltaiki oraz usuwanie azbestu) nie są działalnością gospodarczą, ponieważ różnią się od postępowania przedsiębiorcy. Samorządy nie muszą więc płacić VAT.

W pierwszej sprawie (sygn. C-612/21) chodzi o rozliczenia gminy przeprowadzającej projekt instalacji systemów odnawialnych źródeł energii. Jest obowiązana wyłonić wykonawcę i sprawować bieżący nadzór inwestorski. Jest także odpowiedzialna za finansowe rozliczenie. Projekt polega na zakładaniu paneli fotowoltaicznych, powietrznych pomp ciepła do podgrzewania wody użytkowej i kolektorów słonecznych na nieruchomościach należących do mieszkańców. Są oni zobowiązani do uiszczenia wkładu własnego (do 25 proc. kosztów) na rachunek gminy. Systemy będą własnością gminy przez 5 lat (przez okres realizacji projektu). Potem przejdą na własność właścicieli nieruchomości.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS