Ograniczenie ryzyka eksportera

Eksport staje się jednym z filarów rozwoju gospodarki. Jego wartość w 2015 r. wzrosła aż o 7,8 proc., do 178,7 mld euro. Po raz pierwszy od wielu lat Polska wypracowała 3,7 mld euro nadwyżki eksportu nad importem.

W ślad za tymi imponującymi danymi idzie faktoring eksportowy, którego popularność dynamicznie wzrasta. Według Polskiego Związku Faktorów ten rodzaj usługi był w ubiegłym roku jednym z najszybciej rozwijających się produktów faktoringowych, z roczną dynamiką sięgającą 27 proc.

Firmy wyraźnie szukają więc wsparcia u faktorów, aby nie tylko pozyskać finansowanie, ale i skuteczniej egzekwować swoje należności na obcych rynkach.

Wsparcie ekspansji

– Wzrost zainteresowania tym produktem związany jest z rosnącą zagraniczną ekspansją polskich firm, które chcą prowadzić bezpieczną sprzedaż i uzyskać finansowanie tych transakcji – wskazuje Tomasz Mazurkiewicz, prezes ING Commercial Finance. Jak dodaje, firmy doceniają zalety faktoringu eksportowego, na przykład przejęcie ryzyka wypłacalności kontrahentów zagranicznych.

Faktoring taki wybierają zatem firmy, które chcą wzmocnić pozycję konkurencyjną, poprawić strukturę bilansu i wskaźniki finansowe oraz którym zależy na zabezpieczeniu się przed ryzykiem niewypłacalności odbiorców.

– Poza tymi głównymi atutami faktoring eksportowy daje klientom również możliwość ograniczenia ryzyka kursowego występującego w transakcjach walutowych – mówi Paweł Tobis, wiceprezes Coface Poland Factoring.

– Faktoring eksportowy jest więc świetnym narzędziem dla przedsiębiorstw, które planują rozszerzyć rynki zbytu o kontrahentów zagranicznych, jak również usprawnić współpracę z już istniejącymi, np. oferując im dłuższe terminy płatności – dodaje Tobis.

Waluty bez ryzyka

Faktoring eksportowy polega na wykupie przez firmę faktoringową lub bank wierzytelności należnych klientowi od jego zagranicznych pododbiorców.

– Faktor finansuje działalność klienta, wypłacając mu zaliczkę w terminie do 48 godzin od momentu nabycia. Wartość zaliczki z reguły wynosi do 90 proc. wartości wierzytelności z odroczonym terminem płatności – tłumaczy Paweł Tobis.

Pozostała część ceny nabycia (tzw. fundusz gwarancyjny) jest wypłacana przez faktora w momencie spłaty zobowiązania przez odbiorcę.

– Warto pamiętać o tym, że faktor od momentu nabycia wierzytelności od przedsiębiorcy przejmuje zarządzenie nimi, automatycznie zdejmując ten obowiązek z klienta, informując go jednak na bieżąco o procesach zachodzących w związku z nabytymi wierzytelnościami – podkreśla wiceprezes Coface Poland Factoring.

Sprzedaż z odroczonym terminem płatności generuje ryzyko kursowe dla eksportera. Może zdarzyć się tak, że płatność zagraniczna wpływająca od kontrahenta na przykład po 90 dniach od zrealizowanej sprzedaży po przeliczeniu na złotówki okazuje się niższa niż w czasie wystawiania faktury.

–Dzięki zastosowaniu faktoringu eksportowego przedsiębiorstwo otrzymuje płatność praktycznie natychmiast w tej samej walucie i może dokonać jej wymiany – mówi Dariusz Filipek z biura faktoringu Deutsche Bank Polska. - Z drugiej strony należność w walucie obcej zostanie spłacona w walucie transakcji przez zagranicznego kontrahenta - dodaje.

– Jeżeli w 2016 roku przedsiębiorstwo realizowało sprzedaż eksportową w euro z terminem odroczenia 90 dni i nie zabezpieczało kursu wymiany, to z uwagi na spadek kursu euro do złotówki w terminie od 20 stycznia do 2 marca straciło na każdym 100 tys. euro 18 tys. zł – wylicza Filipek.

Paweł Tobis chwali dużą elastyczność faktoringu eksportowego, wskazując, że w porównaniu z tradycyjnymi formami krótkoterminowego finansowania, takimi jak kredyty bankowe, faktoring daje większe pole manewru decyzyjnego oraz obsługi jak też cechuje się możliwością płynnego dostosowywania poziomu finansowania do aktualnego poziomu sprzedaży i potrzeb firmy. Jak zaznacza ekspert, dziękii uzyskaniu możliwości udzielania odbiorcom dłuższych terminów płatności oraz weryfikację wiarygodności zagranicznych kontrahentów dokonywaną przez faktora posiadającego dostęp do bogatych baz informacji, taki faktoring daje zwiększenie konkurencyjności i poszerzenie grona odbiorców.

- Ponadto klient może korzystać z wiedzy gromadzonej przez faktora na temat realiów danego rynku, np. informacji o obyczajach handlowych odbiorców czy wzorach korespondencji handlowej. To pozwala zmniejszyć skutkki nieznajomości obcego prawa - podkreśla Tobis, wskazując także na poprawę płynności finansowej eksportera przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahenta oraz na wspomniane już zabezpieczanie przed ryzykiem kursowym.

Ile to kosztuje

Dariusz Filipek podkreśla, że z faktoringu eksportowego mogą skorzystać także przedsiębiorcy, którzy mają zarówno kontrahentów zagranicznych, jak i kontrahentów krajowych, z którymi rozliczają się w walucie. Faktor przygotowuje w takim wypadku jeden limit w walucie zarówno pod transakcje z kontrahentami zagranicznymi, jak i krajowymi, z którymi przedsiębiorca rozlicza się w walucie.

Usługi faktoringu są wyceniane indywidualnie. Można przyjąć, że koszt usługi składają się z trzy elementy: prowizja faktoringowa, odsetki od finansowania oraz opłaty dodatkowe.

- Prowizja faktoringowa jest funkcją wielkości portfela odbiorców, ilości faktur przekazywanych do faktora, a także tego, czy faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności zagranicznych odbiorców klienta - tłumaczy – Tomasz Mazurkiewicz. Odsetki od finansowania odzwierciedlają poziom ryzyka związany z daną transakcją. Niektóre firmy naliczają także opłaty dodatkowe np. za przyznanie limitu odbiorcy w transakcjach faktoringu bez regresu lub związane z kosztami windykacji odbiorców zagranicznych zalegających z zapłatą - dodaje ekspert.

– Łączny koszt zależy m.in. od wielkości i jakości transakcji rozumianej jako liczba kontrahentów oraz ich jakość, terminów płatności, oceny dotychczasowej współpracy przez faktora – mówi Dariusz Filipek z biura faktoringu Deutsche Bank Polska.

– Przedstawione do wykupu dokumenty mają drugorzędne znaczenie i bardziej wiążą się z bezpieczeństwem transakcji niż z samą ceną. W uproszczeniu można powiedzieć, że im wyższa jest wartość faktur, tym niższa wysokość prowizji operacyjnej – tłumaczy ekspert.

Tomasz Mazurkiewicz  zapewnia, że co do zasady nie ma ograniczeń w wielkości wolumenu, który ma być przekazany faktorowi. Klient wybiera potencjalnych odbiorców zagranicznych, faktor nadaje im limity, do wysokości których będzie finansował faktury i przejmował ryzyko ich wypłacalności.