System depozytowy (kaucyjny), czyli kaucja zwrotna za opakowania po napojach (za butelki i puszki metalowe, szklane, oraz plastikowe), polega na tym, że kupując napój, konsument uiszcza poza ceną pewną kwotę jako depozyt, którą odzyskuje w momencie zwrotu zużytego opakowania do sklepu.
Polska jeszcze w 2020 roku powinna poddać recyklingowi 50 proc. odpadów komunalnych, czyli około 6 mln ton. Tymczasem z danych GUS wynika, że poziom ich przetworzenia w 2018 roku sięgał zaledwie 26,1 proc. Przyczyną takiej sytuacji, zdaniem ekspertów, jest słaby poziom odzysku odpadów i duże obciążenia finansowe gmin, które realizują te zadania.
– Polska w tym roku ma obowiązek wdrożyć dyrektywę europejską dotyczącą m.in. rozszerzonej odpowiedzialności producentów za opakowania. Należy rozdzielić dwa strumienie odpadów: opakowania po napojach, dla których rozszerzona odpowiedzialność producentów powinna być realizowana przez wprowadzenie powszechnego systemu depozytowego, oraz finansowanie przez producentów określonych czynności dotyczących odpadów po opakowaniach w ramach gminnego systemu gospodarowania odpadami z gospodarstw domowych. W obu przypadkach podmiotem odpowiedzialnym i finansującym powinni być producenci – mówi Sylwia Szczepańska, dyrektor ds. dialogu, Federacja Przedsiębiorców Polskich.
W Europie mniej śmieci
W Europie system depozytowy działa w dziesięciu krajach, ale także w Kanadzie czy Australii, a w najbliższych latach pojawi się co najmniej w kilku kolejnych. Z doświadczeń krajów wynika, że aż 90 proc. wszystkich objętych systemem opakowań zostaje zebranych i może zostać poddanych recyklingowi. Pozwala to nie tylko spełnić wymogi przepisów unijnych dotyczących zbiórki np. butelek PET, ale też tworzy duże strumienie surowców wysokiej jakości, które mogą być ponownie wykorzystane do produkcji opakowań.
Wprowadzenie systemu depozytowego przekłada się też bezpośrednio na poziom czystości przestrzeni publicznej. W bardzo wielu krajach to właśnie chęć zmniejszenia ilości śmieci na ulicach czy w lasach była głównym powodem wprowadzenia systemu. – W Holandii rozszerzenie systemu depozytowego spowodowane było przede wszystkim chęcią zmniejszenia zaśmiecenia w przestrzeni publicznej i ograniczenia skutków zaśmiecenia dla rolnictwa – dodaje Szczepańska.
