Certyfikaty zachętą do oszczędzania

Od początku przyszłego roku w Polsce zaczną obowiązywać przepisy (w tym ustawa), które mają zachęcić do oszczędzania energii.

– Unia Europejska oczekuje od nas, że pojawią się mechanizmy służące poprawie efektywności energetycznej, ale ich nie narzuca – tłumaczy Krzysztof Żmijewski, ekspert z Politechniki Warszawskiej. – Polska zdecydowała się na system białych certyfikatów, które sprawdzają się już w Wielkiej Brytanii, we Francji i we Włoszech.

W praktyce ustawa o efektywności nałoży poważne obowiązki na firmy elektroenergetyczne, ciepłownicze i gazownicze. Jeśli ich nie spełnią, muszą liczyć się z karami pieniężnymi. Cały system uzyskiwania białych certyfikatów i handlu nimi jest dosyć skomplikowany. Dopiero gdy wejdzie w życie, okaże się, czy jest skuteczny.

Według projektu ustawy sprzedawcy energii będą musieli udowodnić, że działają na rzecz poprawy efektywności, uzyskując specjalne świadectwa, czyli tzw. białe certyfikaty. Dokumenty te będą potwierdzać, że dzięki realizacji konkretnego przedsięwzięcia zaoszczędzono określoną ilość energii. Wartość świadectwa będzie wyrażona w tonach tzw. oleju ekwiwalentnego. Określać ją ma prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Certyfikatami będzie można handlować na Towarowej Giełdzie Energii. A to oznacza, że wszystkie firmy (nie tylko energetyczne), które wykonały jakieś projekty proefektywnościowe i otrzymały w URE certyfikaty, zarobią na ich sprzedaży.

– Certyfikaty zachęcą do inwestycji. A skoro będzie można na nich zarobić, oszczędzanie energii stanie się bardziej opłacalne – przekonuje profesor Krzysztof Żmijewski.

Branża energetyczna, zobowiązana do posiadania określonej liczby certyfikatów, będzie mogła je na giełdzie kupić. Według ustawy firmy elektroenergetyczne, gazownicze i ciepłownie będą miały obowiązek przedstawienia certyfikatów szefowi URE do umorzenia. Jeśli nie zgromadzą ich dostatecznie dużo, będą musiały wnieść tzw. opłatę zastępczą. Jeżeli jej nie wniosą, zostaną obciążone karą.

Kary za niewywiązanie się z obowiązku wytworzenia lub nabycia certyfikatów i przedstawienia ich do umorzenia (o wartości stanowiącej 2 – 3 proc. obrotu firmy) oraz za brak opłaty zastępczej będą dotkliwe. Mogą wynieść do 15 proc. przychodów. Poza tym URE może nałożyć na szefa takiej firmy dodatkową karę w wysokości trzech miesięcznych pensji.

Według ustawy rząd co trzy lata ma ustalać tzw. narodowy cel wzrostu efektywności na kolejnych dziewięć lat.

– Na 2016 r. przewidziano zaoszczędzenie 4,5 mln ton oleju ekwiwalentnego energii końcowej. Dla porównania, obecnie krajowe zużycie wynosi 65 mln ton – mówi profesor Źmijewski.

Minister gospodarki będzie miał za zadanie przygotować plan działań w tym zakresie. Powinny one służyć m.in. poprawie sprawności produkcji energii i ciepła oraz zmniejszeniu strat w przesyle i dystrybucji. (straty to efekt różnicy między ilością energii, jaka trafia do sieci, a tą, jaka dociera do odbiorców).

Projekt ustawy o efektywności energetycznej jest już gotowy. Po konsultacjach społecznych trafi pod obrady rządu, a potem do Sejmu. W dokumencie zapisano obowiązki nie tylko wobec firm, ale także administracji publicznej. Urzędy i instytucje również będą musiały oszczędzać energię, zmniejszając jej zużycie o minimum 1 proc. rocznie.

Obecnie szacuje się, że efektywność energetyczna polskiej gospodarki jest prawie 2,5 razy niższa niż w najbardziej rozwiniętych krajach Wspólnoty i dwukrotnie niższa od średniej unijnej.

– Musimy oszczędzać energię. Jeśli nie będziemy tego robić, to do 2030 r. w elektrowniach trzeba będzie dodatkowo wybudować bloki o mocy 10 tys. megawatów za ok. 22 mld euro – uważa Krzysztof Żmijewski. – A trzeba pamiętać, że energetyka i tak zaplanowała gigantyczne, niezbędne inwestycje, których efektem ma być 30 tys. megawatów nowych mocy za ok. 67 mld euro. Jednak oszczędzać będzie taniej.

Do tej pory efektywność energetyczną promowano w Polsce przede wszystkim przez program termoizolacji budynków działający od dziesięciu lat. Dzięki niemu inwestorzy, którzy realizują projekty pozwalające oszczędzać energię w budynkach czy zmniejszyć straty w przesyle ciepła bądź wprowadzają nowe, niekonwencjonalne źródła energii, mogą uzyskać dofinansowanie z budżetu państwa. Chodzi o zwrot nawet do 25 proc. kredytu zaciągniętego na taki projekt. Z danych wynika, że w krajach Unii Europejskiej właśnie z budownictwem wiąże się 40 proc. końcowego zużycia energii.

[ramka][b]Jak oszczędzać energię[/b]

Wyłącz komputer, telewizor i radio, a ładowarkę usuń z gniazdka, jeżeli nie używasz tych urządzeń. Nie pozostawiaj nic w trybie czuwania. Świecąca dioda wskazuje, że urządzenie nadal zużywa energię.