Aukcje fotografii artystycznej, notowania, ceny

Nie odbędzie się Aukcja Fotografii Kolekcjonerskiej. Miłośnicy sztuki przyzwyczaili się, że w kwietniu odbywają się cykliczne aukcje fotografii, organizowane przez Rempex i portal rynku sztuki artinfo.pl. Od 2007 roku odbywały się zawsze wiosną i jesienią, oferowano zwykle ok. 200 prac, przeważnie 100 autorów. Powstała hierarchia cen, ustaliła się czołówka artystów. Nierzadko większość prac kupowały największe muzea lub Biblioteka Narodowa, co świadczy o jakości oferty.

Najwyższe ceny osiągały prace Karola Hillera (70 tys. zł). Prace Zygmunta Rytki, którego wystawę kilka dni temu otwarto w Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, sprzedawane są średnio po ok. 4 – 6 tys. zł.

Jaka jest kondycja rynku w tej dziedzinie? Ostatnie dwie aukcje w 2010 r. miały słabe wyniki finansowe. Nie dlatego, że zmalało zainteresowanie fotografią! Przyczyną jest kryzys, jaki panuje na krajowym rynku sztuki. Nawet antykwariusze optymiści nazywają miniony sezon „rokiem transakcji warunkowych", ponieważ na aukcjach malarstwa nabywcy często proponowali kwoty poniżej ceny wywoławczej.

Gdyby w tej obiektywnej sytuacji tegoroczna kwietniowa aukcja fotografii również miała słabe wyniki, byłby to mylący sygnał dla rynku. Potencjalni klienci mogliby odnieść wrażenie, że rynek nasycił się fotografią. Dlatego artinfo.pl podjęło decyzję, że aukcję zorganizuje dopiero jesienią. Zamiast kwietniowej aukcji utworzono nowy portal handlu tylko fotografią (www.fotografiakolekcjonerska.pl).

Nawet na aukcjach możliwe są okazyjne zakupy. Na ostatniej ubiegłorocznej aukcji kolekcjonerskiej po 250 zł kupiono oryginalne fotografie, które wykonał sławny Arturo Mari podczas pielgrzymki Jana Pawła II do Polski w czerwcu 1983 r. Pominę oczywistą symboliczną wartość tych zdjęć, dodatkowo był to dobry zakup inwestycyjny, zwłaszcza przy takiej cenie. Kolekcjonerzy fotografii powinni obserwować ofertę aukcji bibliofilskich, gdzie stale pojawiają się cenne fotografie i niekiedy spadają z licytacji. Przykładem może być ostatnia aukcja krakowskiego antykwariatu Rara Avis. Na najbliższej aukcji warszawskiego antykwariatu książkowego Lamus (www.lamus.pl) będzie bogaty zestaw fotografii historycznej.

Istnieje popyt na wybitną powojenną fotografię artystyczną. Świadczy o tym chociażby fakt, że Muzeum Historii Fotografii w Krakowie (www.mhf.krakow.pl) dostało od resortu kultury ekstradotację na wykup prywatnych depozytów złożonych w muzeum. Gdyby nie to, z muzeum trafiłyby na rynek fotografie na przykład Zbigniewa Dłubaka, Zbigniewa Łagockiego, Wojciecha Plewińskiego i Andrzeja Lachowicza. Dotacja wyniosła 100 tys. zł. Spłaceni właściciele w rewanżu podarowali muzeum inne fotografie warte w sumie ok. 150 tys. zł. Muzeum planuje wystawę wykupionych depozytów oraz daru, ale nie ma 60 tys. zł na katalog.

Zainteresowanie kolekcjonowaniem fotografii nie zmalało. Świadczy o tym wysoka frekwencja na wystawie prywatnych zbiorów Cezarego Pieczyńskiego pt. „Uśpiony kapitał – fotografia XX wieku", jaka odbyła się w zeszłym roku w Muzeum w Wilanowie. Budziły zachwyt prace np. Karola Hillera, Aleksandra Rodczenki, Bronisława Schlabsa, Jerzego Lewczyńskiego.

Wystawy prywatnych kolekcji były w ostatnich latach impulsem dla rozwoju rynku. Pierwszą głośną wystawę w 2002 roku zorganizowała Janina Górka Czarnecka. W krakowskiej Galerii Artemis pokazała wybrane prace z kolekcji Wojciecha Jędrzejewskiego, dzieła m.in. Richarda Avedona, Henriego Cartiera-Bressona, Petera Lindbergha, Zygmunta Rytki, Tadeusza Wańskiego. Kolekcjoner stworzył stronę, na której popularyzuje swą pasję (www.mojefotografie.com).

Wydarzeniem artystycznym była w 2006 roku w Muzeum Sztuki w Łodzi wystawa „Fotoobrazy", prezentowała skarby z prywatnej kolekcji Dariusza i Krzysztofa Bieńkowskich, prace m.in. Zbigniewa Dłubaka, Karola Hillera, Marka Piaseckiego, Zygmunta Rytki, Stefana Themersona. Kolekcjonerka Grażyna Kulczyk prezentowała fotografie w Starym Browarze w Poznaniu. Pod koniec ubiegłego roku krakowskie Muzeum Narodowe pokazało kolekcję Andrzeja Starmacha, a w niej m.in. pokaźny wybór zdjęć. Przypominam wybrane wystawy, ponieważ ich katalogi są podstawowym źródłem wiedzy dla kolekcjonerów lub inwestorów w tej dziedzinie.

W tym roku zaplanowano kolejne imprezy, które zachęcać będą do zbierania zdjęć. To przede wszystkim Foto Art Festival w Bielsku-Białej organizowany przez Andrzeja i Inez Baturo (www.fotoartfestival.art.pl). Impulsem do zbierania będzie wznowienie przez Arkady bestselleru Zenona Harasyma „Stare fotografie. Poradnik kolekcjonera". Wydana parę lat temu książka stała się przysłowiowym białym krukiem. Wszystko to nie zmienia faktu, że rynek fotografii w Polsce jest w stadium wstępnego rozwoju.

Cezary Pieczyński, kolekcjoner fotografii