Skok nad niską poprzeczką

W 2016 r. polska gospodarka wzrosła o 2,8 proc., najmniej od 2013 r. Na tle 2015 r., gdy rozwijaliśmy się w tempie 3,9 proc., to wynik fatalny. Jest też odległy od prognoz z początku 2016 r., gdy Ministerstwo Finansów spodziewało się zwyżki PKB o 3,8 proc., a ekonomiści byli tylko trochę ostrożniejsi. Jednocześnie spełniły się czarne scenariusze, które wydawały się prawdopodobne po III kwartale, gdy roczne tempo wzrostu wyhamowało do 2,5 proc., a IV kwartał zapowiadał się jeszcze słabiej. Wtedy wielu ekonomistów oceniało, że także całoroczne tempo wzrostu może spaść do 2,5–2,6 proc. Takie prognozy dominowały jeszcze przed miesiącem. Styczeń przyniósł jednak szereg dowodów, że już pod koniec roku gospodarka zaczęła odzyskiwać impet. A wtorkowe dane, choć GUS nie podał jeszcze szacunku wzrostu w samym IV kwartale (zrobi to dopiero pod koniec lutego), zdają się to potwierdzać.

Inwestycje odżywają

– Dane roczne pozwalają szacować, że wzrost PKB w IV kwartale był przynajmniej na poziomie z III kwartału, a mógł nawet przyspieszyć – ocenia Piotr Bujak, główny ekonomista PKO BP. Według niego wyniósł najprawdopodobniej 2,6 proc., choć nie można wykluczyć, że sięgnął nawet 2,8 proc. Tego samego zdania są ekonomiści mBanku.

Źródłem spowolnienia rozwoju w 2016 r. w porównaniu z 2015 r. było przede wszystkim załamanie inwestycji. Tąpnęły o 5,5 proc. po zwyżce o 6,1 proc. rok wcześniej. Był to głównie efekt przerwy w wykorzystaniu funduszy unijnych, związanej z wyczerpaniem puli na lata 2007–2013 i opóźnieniami w uruchomieniu środków z budżetu na lata 2014–2020. Na to nałożyła się jeszcze niepewność w otoczeniu regulacyjnym i podatkowym firm.

Zdaniem Wiktora Wojciechowskiego, głównego ekonomisty Plus Banku, ten czynnik może nadal tłumić inwestycje w sektorze prywatnym. Ale wskutek odbicia inwestycji publicznych nakłady ogółem powinny zacząć rosnąć począwszy od II kwartału bieżącego roku.

Obiecujący wzrost zapasów firm

Handel zagraniczny (tzw. eksport netto) dodał do tempa wzrostu PKB w 2016 r. 0,1 pkt proc. po 0,6 pkt proc. rok wcześniej. Był to więc drugi, obok inwestycji, czynnik odpowiadający za spowolnienie wzrostu.

Głównym motorem napędzającym polską gospodarkę były natomiast wydatki gospodarstw domowych, które zwiększyły się o 3,6 proc. po 3,2 proc. w 2015 r. To efekt poprawy sytuacji na rynku pracy oraz, w pewnej mierze, programu 500+. W samym IV kwartale wzrost konsumpcji najprawdopodobniej, po raz pierwszy od 2008 r., przewyższył 4 proc.

Spowolnienie wzrostu byłoby też głębsze, gdyby nie znaczący przyrost zapasów przedsiębiorstw. Dodał on do rocznej zmiany PKB około 1 pkt proc., a w IV kwartale nawet 1,3 pkt proc. To może być dobry prognostyk dla gospodarki.

– Wzrost zapasów może świadczyć o poprawie nastrojów. Firmy zwiększyły produkcję w oczekiwaniu silnego popytu – tłumaczy „Rz" Ernest Pytlarczyk, główny ekonomista mBanku. – Teoretycznie wzrost zapasów w IV kwartale może oznaczać, że eksport nie sprostał oczekiwaniom firm. W świetle danych o zamówieniach zagranicznych w polskim przemyśle, które rosną najszybciej od 2008 r., skłaniam się jednak ku interpretacji, że firmy dostosowały zapasy do poprawiających się perspektyw – zgadza się Jakub Borowski, główny ekonomista banku Credit Agricole w Polsce.

Zdaniem Pytlarczyka już w I kwartale możliwy jest wzrost PKB powyżej 3 proc. rok do roku, a w całym 2017 r. gospodarka może się powiększyć o 3,5 proc., mniej więcej zgodnie z oczekiwaniami rządu. Borowski jest ostrożniejszy. – W 2017 r. wzrost PKB przekroczy 3 proc., ale raczej nie sięgnie 3,5 proc. – uważa.

Podyskutuj z nami na Facebooku www.fa­ce­bo­ok.com/eko­no­mia Czy polska gospodarka w bieżącym roku będzie nadal zwalniać, czy przyspieszy?

Opinia

Jarosław Janecki, główny ekonomista Societe Generale w Polsce, najlepszy analityk makroekonomiczny 2015 r. wg NBP, „Rz" i „Parkietu"