Firmy wolą kupować prąd prosto z farmy

Popularność korporacyjnych umów na zakup zielonej energii (cPPA) z roku na rok rośnie. To kontrakty, które odbiorcy prądu zawierają bezpośrednio z wytwórcą OZE na wiele lat. Ubiegły rok był rekordowy pod tym względem. W 2020 r. w Europie podpisano 51 tego typu umów, a łączna moc zakontraktowanej w ten sposób energii osiągnęła już blisko 4 GW. To wzrost o 60 proc. w stosunku do roku poprzedniego.

W Polsce ten rynek dopiero raczkuje. Jak podaje RE-Source Poland Hub, na krajowym rynku jak dotąd publicznie ogłoszono 11 umów cPPA, z czego cztery w 2021 r. Oznacza to, że tylko przez cztery miesiące tego roku podpisano więcej kontraktów niż w całym 2020 r. Łączna ilość zakontraktowanej energii na krajowym rynku wynosi 404,5 MW. Z tego 65 proc. dotyczy farm wiatrowych, a pozostałe – farm słonecznych.

Obopólne korzyści

Wypracowanie korzystnych warunków umowy cPPA jest skomplikowanym procesem, ale osiągnięty kompromis może zabezpieczyć interesy obu stron na długi czas. Standardowo kontrakty zawierane są na 10–20 lat. – Wytwórca zyskuje pewność, że wytworzona energia znajdzie zbyt i projekt będzie w stanie obsłużyć finansowanie zewnętrzne, które pozyskał na jego realizację – mówi Paweł Wierzbicki z Axpo Polska. – Często jest to warunek, bez którego banki nie sfinansują projektu OZE. Z kolei odbiorca zabezpiecza koszty energii na okres tej umowy, co jest szczególnie ważne pod kątem zarządzania kosztami i budżetowania – dodaje. Dodatkowym profitem dla przemysłu jest możliwość korzystania z zielonej energii, co dziś jest już nie tylko zabiegiem marketingowym, ale coraz częściej też wymogiem partnerów biznesowych.

Czytaj także: Czy rośnie bańka cenowa na CO2?

Uznaje się, że pierwszy taki kontrakt na polskim rynku w 2018 r. podpisał Mercedes Benz na zakup energii z farmy wiatrowej Taczalin do zasilania swojego zakładu produkcyjnego w Jaworze. Rodzajów umów cPPA jest kilka. Jedną z najbardziej rozbudowanych opcji na krajowym rynku zawarło niedawno Axpo Polska z Green Investment Group – jako wytwórcą zielonej energii – oraz Danone – jako odbiorcą końcowym. Rolą Axpo jest m.in. zapewnienie, że energia wytworzona przez farmę wiatrową Jóźwin będzie dostarczana do zakładów Danone w Polsce.

Kolejny przykład to umowa zawarta w tym roku pomiędzy spółkami kontrolowanymi przez miliardera Zygmunta Solorza. Grupa ZE PAK sprzedawać będzie Polkomtelowi całą energię z farmy słonecznej w Brudzewie przez 15 lat. To jedna z największych budowanych obecnie instalacji fotowoltaicznych w Polsce. Szacowana suma przychodów ze sprzedaży energii w całym okresie obowiązywania umowy wynosi około 300 mln zł.

To kierunek pożądany przez polskie firmy przede wszystkim z powodu rosnących cen energii na rynku hurtowym, które napędzane są przez gigantyczny wzrost cen uprawnień do emisji CO2. Energia z wiatru jest dziś najtańszą dostępną na rynku. Natomiast ceny na rynku hurtowym dyktowane są przede wszystkim przez elektrownie węglowe, bo wciąż około 70 proc. energii elektrycznej w Polsce produkowana jest z tego paliwa.

Rafy do pokonania

Eksperci zaznaczają, że o ile na zachodzie i północy Europy zawieranie umów typu cPPA jest już stosunkowo częste, tak w Polsce należy jeszcze do rzadkości. – Na przeszkodzie stoją regulacje prawne, które obecnie pozwalają w zasadzie jedynie na zawarcie cPPA w wersji „wirtualnej" – opartej de facto na rozliczeniu finansowym, gdzie wytwarzana w źródle OZE energia trafia do krajowej sieci energetycznej – zauważa Karolina Wcisło-Karczewska, prawniczka z kancelarii Brysiewicz, Bokina, Sakławski i Wspólnicy.

Dodaje, że polski ustawodawca nie powinien przespać obserwowanego właśnie boomu. – Bardzo wielu przedsiębiorców, zwłaszcza energochłonnych, jest zainteresowanych bezpośrednią długoterminową dostawą energii ze źródła OZE znajdującego się w najbliższej okolicy, które zaspokoiłoby zużycie energii w przedsiębiorstwie. Jednak po szczegółowej analizie możliwości zawarcia umowy cPPA okazuje się, że barier jest więcej niż potencjalnych korzyści. Szkoda, by zmarnować tak duży potencjał – kwituje Wcisło-Karczewska.

Wśród największych barier wymienia trudności przy zawieraniu umów z bezpośrednią dostawą energii z instalacji OZE, a więc z pominięciem krajowej sieci dystrybucyjnej i bez ponoszenia opłat dystrybucyjnych. Chodzi więc o fizyczne połączenie siecią zakładu produkcyjnego z elektrownią, które w praktyce jest mocno utrudnione. Branża apeluje o poluzowanie regulacji w tym obszarze.