W ciągu trzech lat ceny produktów spożywczych skoczyły o ponad 80 procent

Zamieszki na Haiti, protesty w Egipcie i przemoc w wielu innych krajach na świecie wywołane rosnącymi cenami żywności – te niepokojące obrazy powinny skłonić światową społeczność do działania. Kryzys najmocniej uderzył w najbiedniejszych. Bank Światowy szacuje, że dwukrotny wzrost cen żywności w ostatnich trzech latach może pogłębić ubóstwo 100 mln ludzi w krajach o niskich dochodach. A problem nie zniknie: realia demografii, zmiany sposobu odżywiania się, ceny energii, biopaliwa oraz zmiany klimatu wskazują, że wysokie ceny żywności utrzymają się co najmniej w średnim okresie.

Od 2005 r. ceny podstawowych produktów skoczyły o 83 proc. Te podwyżki były bolesne dla amerykańskiego konsumenta, ale dla najbiedniejszych ludzi na świecie był to cios ostateczny: dla kilkuletnich dzieci zmuszonych do opuszczenia bezpiecznego środowiska wiejskiego, by walczyć o jedzenie w rojowiskach miast, dla matek pozbawionych pokarmu dla zdrowych niemowląt. Dla tych rodzin żywność to połowa do trzech czwartych spożycia – i nie mają one marginesu swobody na przetrwanie.

Aby pomóc najbardziej dotkniętym, Bank Światowy apeluje o nową umowę na rzecz globalnej polityki żywnościowej. Nasz New Deal powinien się skupić nie tylko na głodziei niedożywieniu, na dostępie do żywności i jej podaży, ale także na wzajemnych powiązaniach energii, plonów, zmian klimatu, inwestycji, marginalizacji zawodowej kobiet, elastyczności gospodarki i wzrostu.

Powinniśmy zacząć od pomocy tym, których potrzeby wymagają natychmiastowego zabezpieczenia. Światowy Program Żywnościowy ONZ potrzebuje natychmiastowych dostaw żywności dla pokrycia doraźnych potrzeb o wartości co najmniej 100 mln dol. USA, Unia Europejska, Japonia i inne kraje muszą teraz wypełnić tę lukę, inaczej znacznie więcej ludzi będzie cierpieć i przymierać głodem.

Horrendalnie wysokie ceny żywności zwróciły uwagę na wyzwanie, jakim jest uporanie się z klęską głodu i niedożywienia – ukrytą przyczyną zgonów rocznie ok. 3,5 mln dzieci do piątego roku życia. Ponad 20 proc. zgonów matek wynika z niedożywienia. Głód to często przyczyna, a nie tylko skutek ubóstwa.

Odstąpienie od tradycyjnej pomocy żywnościowej i przejście do szerszej koncepcji wsparcia musi być częścią New Dealu. W wielu wypadkach skuteczniejszą od dostaw żywności pomocą jest gotówka albo bony towarowe. W ten sposób można udzielić wsparcia w budowaniu lokalnych rynków żywności i produkcji rolnej.

Kupowanie surowców od miejscowych rolników jednocześnie może wzmocnić lokalną społeczność. Programy bezpłatnych posiłków wydawanych w szkołach przyciągną dzieci do sal lekcyjnych, ułatwiając naukę zdrowym dzieciakom. Niektóre z nich zapewnią też jedzenie rodzicom.

Dwukrotny wzrost cen żywności w ostatnich trzech latach może pogłębić ubóstwo 100 mln ludzi

Bank Światowy może pomóc we wspieraniu doraźnych działań wobec ubogich, a zarazem zachęcać do produkcji i sprzedawania żywności w ramach długotrwałych programów rozwojowych. Kraje tak odmienne jak Bhutan i Brazylia mają programy dożywiania słabszych grup. Mozambik i Kambodża prowadzą lokalne programy robót publicznych – budowy dróg, studni i szkół – w zamian za żywność. Egipt i Etiopia proponują transfery gotówki zależne od działań samopomocowych, chociażby posyłania dzieci do szkół.

Będziemy pracować zwłaszcza z partnerskimi instytucjami w Afryce w wykorzystywaniu okazji, jaką jest rosnący popyt na artykuły rolne. Możemy pomóc w rozpoczęciu zielonej rewolucji w Afryce subsaharyjskiej, pomagając zwiększyć wydajność produkcji poprzez łańcuch wartości dodanej w rolnictwie. Pomożemy również małorolnym chłopom w przełamaniu cyklu ubóstwa. Zwiększymy nasze kredyty na rolnictwo w Afryce z 450 mln do 800 mln dolarów. Możemy też pomóc w uporaniu się z ryzykiem systemowym, jakim jest np. susza. Jesteśmy w stanie zaoferować dostęp do technologii i nauki dla zwiększenia plonów. Za pośrednictwem IFC, instytucji wspierającej sektor prywatny, zwiększymy inwestycje i wsparcie doradcze dla agrobiznesu.

Aby jednak nasza akcja się powiodła, będziemy potrzebować integracji i mobilizacji partnerów z różnych dziedzin, w tym Fundacji Gatesów, Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa FAO, Światowego Programu Żywnościowego i Międzynarodowego Funduszu Rozwoju Rolnego, także innych banków rozwoju, rolniczych instytutów badawczych, krajów rozwijających się z dużym doświadczeniem w rolnictwie – np. Brazylii – oraz sektora prywatnego.