Ustawa o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta wreszcie na liście prac rządu

Z numerem UC100 został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów projekt ustawy o Projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Ta wyczekiwana tzw. ustawa o ROP ma implementować, już z kilkuletnim opóźnieniem nową dyrektywę odpadową. Nową – jeśli chodzi o stan prawa w Polsce, bo dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) pochodzi z 2018 r. Do pakietu europejskich przepisów budujących system Gospodarki Obiegu Zamkniętego należy także rozporządzenie PPWR (z ang. Packaging and Packaging Waste Regulation).

Kiedy będzie znany projekt ustawy o ROP?

Na razie samego projektu ustawy o ROP jeszcze nie ma, do rządu na razie trafiła ocena skutków regulacji. Dopiero po pozytywnym rozpatrzeniu przez Zespół ds. Programowania Prac Rządu projekt ustawy zostanie poddany uzgodnieniom wewnątrzresortowym i przekazany do rozpatrzenia przez kierownictwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ). Dopiero wtedy może zostać opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) i ruszą jego konsultacje.

Warto przypomnieć, że to już kolejna próba opracowania ustawy o ROP. Pierwszy projekt ukazał się w roku 2021 i zebrał ponad tysiąc uwag, głównie krytycznych, więc pod ostrzałem krytyki ówczesny rząd odłożył projekt na półkę. ROP jest ważny zarówno dla branży spożywczej, jak i dla wszystkich innych producentów, którzy swoje towary wypuszczają na rynek – to kosmetyki, farmacja, zabawki, odzież etc.

Czytaj więcej:

Raporty ekonomiczne

Wiceminister klimatu: Myślimy, co powinno być następnym krokiem po systemie kaucyjnym

Przede wszystkim ROP to nie jest poda...

Pro

ROP w centrum konfliktu między biznesem a samorządami

ROP jest też kością niezgody między producentami, którzy wypuszczają swoje towary w opakowaniach, a samorządami. Z jednej strony konfliktu jest biznes – firmy będą musiały finalnie zaczął uiszczać opłaty, które mają pokryć koszty selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych, a następnie ich transportu i przetwarzania (takiego, które pomaga w osiągnięciu unijnych celów gospodarowania odpadami). Natomiast samorządy, zwłaszcza gminy, które dziś zajmują się zbieraniem odpadów, argumentują często, że dokładają się do prowadzenia biznesu, ponieważ przetwarzanie odpadów jest na koszt mieszkańców, nie producentów. Nowe przepisy mają to zmienić, ale zadanie stojące przed resortem klimatu do łatwych nie należy.

„Konieczne jest podjęcie działań systemowych zapewniających stabilne finansowanie gospodarki odpadami w gminach oraz sprawiedliwy podział kosztów systemu ROP, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”” – pisze resort klimatu w opisie projektu zamieszczonym na liście prac rządu i podkreśla w nim, że istnieje pilna potrzeba dostosowania wielu przepisów krajowych. Za projekt odpowiada wiceminister Anita Sowińska.

Część wpłat ma iść także na finansowanie działań służących zmniejszeniu ilości i zapobieganiu powstawaniu  odpadów. Nowe cele dotyczą m.in. ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych na mieszkańca o co najmniej 5 proc. do 2030 r., 10 proc. do 2035 r. i 15 proc. do 2040 r., a od 2030 r. określony odsetek opakowań ma nadawać się do wielokrotnego użytku.

Na razie, za wolną amerykankę w branży opakowań płacą… mieszkańcy. - Mieszkańcy naszego kraju są obecnie nadmiernie obciążani opłatami za opakowania, gdyż ponoszą koszty dotyczące opakowań przy zakupie produktów, a następnie wnosząc do gmin opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz dodatkowo, w niektórych przypadkach, ponosząc dodatkowe koszty związane z karami nakładanymi na gminy za niezrealizowane cele w zakresie przygotowania do ponownego użytku i recyklingu – zauważa ministerstwo klimatu w opisie projektu.

Co jest w projekcie ROP?

Na stronie KPRM jest jedynie opis projektu ustawy. Dlatego można się opierać jedynie na deklaracjach resortu klimatu, a ten - rekomenduje utworzenie w Polsce nowego modelu systemu ROP dla opakowań oraz ustanowienia regulacji koniecznych do wdrożenia rozporządzenia. Nowe regulacje będą dotyczyły wymogów dot. substancji obecnych w opakowaniach, zdatności opakowań do recyklingu, minimalnej zawartości recyklatu w opakowaniach plastikowych.

Opakowania mają być pozbawione zbędnych elementów, ich rozmiar ma być minimalizowany, ustawa opisze też wymogi dotyczące opakowań wielokrotnego użytku oraz systemów ponownego użycia i ponownego napełnienia. Ustawa opisze nowe obowiązki wytwórców, importerów i dystrybutorów opakowań, a także wprowadzi ograniczenia w zakresie stosowania określonych formatów opakowań. Nadrzędnym celem ustawy jest zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych, wzmocnienie recyklingu w Polsce i sprawiedliwy podział kosztów utylizacji opakowań.

Resort proponuje też wprowadzenie opłaty opakowaniowej, ponoszonej za każdy kilogram opakowania, w tym opakowania produktu w opakowaniu, które udostępnia po raz pierwszy na terytorium państwa członkowskiego lub rozpakowuje, nie będąc użytkownikiem końcowym.