Rozmowy o innowacji

„Innowacja" i „innowacyjność" to słowa odmieniane przez wszystkie przypadki wśród głównych uczestników życia gospodarczego na świecie i w Polsce.

Jest to jednocześnie jeden z punktów tzw. wizji dla zrównoważonego rozwoju biznesu przygotowanego przez PwC i zakrojonego na najbliższych kilkadziesiąt lat (do 2050 r.), wypracowanego przez przedstawicieli biznesu i rządu. W tym roku ruszyła druga runda rozmów w tej sprawie.

Motor rozwoju

W innowacyjności pokładane są nadzieje na rozwój polskiej gospodarki. „Postawa proinnowacyjna, rozumiana jako gotowość do «przekształcenia istniejących możliwości w nowe idee i wprowadzenia ich do praktycznego zastosowania», powinna stanowić odzwierciedlenie wszelkich decyzji biznesowych" – wykazało badanie przedsiębiorców przeprowadzone przez PwC.

– Zgodnie z wieloma badaniami i analizami, zarówno międzynarodowymi, jak i lokalnymi, Polska plasuje się na szarym końcu rankingów innowacyjności. Wystarczy przytoczyć wyniki badań Eurostat, gdzie nasz kraj zajął przedostatnie miejsce, wyprzedzając jedynie Bułgarię – mówi Mirosław Godlewski, prezes Netii. Jego zdaniem sytuacja ta ma zdecydowanie negatywny wpływ na rodzimą gospodarkę. – Innowacyjność jest najczęściej wskazywanym czynnikiem mającym wpływ na poziom globalnej konkurencyjności. Z czego wynika taka sytuacja? Otóż przede wszystkim jest efektem zachowawczych działań poszczególnych firm w dobie kryzysu – uważa szef firmy telekomunikacyjnej.

Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy mogą być relatywnie niewielkie wydatki polskich firm na badania i rozwój. Według PwC w 2010 r. stanowiły one 0,19 proc. PKB Polski. Innowacje w tym czasie wprowadziło niewiele ponad 20 proc. polskich firm, podczas gdy średnia dla całej Unii Europejskiej wynosi 39,5 proc.

Przedstawiciele polskiego biznesu identyfikują jednak też i inne przyczyny takiej sytuacji. – Tok myślowy większości menedżerów nastawiony jest na ochronę tego, co już mają. Efektem są działania i struktury hamujące zmiany, a na końcu stagnacja, która – prędzej czy później – odbije się negatywnie na kliencie. Kryzys, przy całym chaosie z nim związanym, jest jednak doskonałą okazją do rozwoju i nauki – dodaje Godlewski.

Różne definicje

Mirosław Godlewski podziela opinię Jeremy'ego Gutsche (Kanadyjczyk będzie gościem specjalnym Netii na jej tegorocznym Kongresie Biznes To Rozmowy), że kryzysy i rewolucje to siły napędowe zmian. – Trzeba je tylko umiejętnie wykorzystać. Wprowadzanie innowacji to nie tylko korzyść dla klienta końcowego, ale i dla samego przedsiębiorstwa. Polski rynek nie może jak dotychczas poprzestawać na adaptacji zagranicznych rozwiązań. Nie możemy bać się ryzyka – jego podjęcie ostatecznie się opłaci – przekonuje Godlewski.

Czym jest innowacja? Słownikowa definicja tłumaczy ją jako „wprowadzenie czegoś nowego, rzecz nowo wprowadzoną, nowość, reformę" (Słownik Języków Obcych, PWN).

50 proc. nakładów na badania i rozwój w UE wnoszą firmy. U nas 24 proc.

– Innowację zdefiniowałbym, jako łączenie zaobserwowanych w otoczeniu zjawisk, trendów, czy istniejących już osiągnięć technologicznych w coś, co może dać nową, unikalną wartość. To inspirowanie się obserwacjami jednej dziedziny życia i adaptacja jej w innej. Najwięcej przykładów znajdziemy w sferze przeniesienia mechanizmów, produktów z czy otaczających nas usług ze świata realnego do Internetu, ale są też przykłady w drugą stronę - uważa Maciej Jędrak, dyrektor ds. rozwoju biznesu w Netii.

Wyjaśnia obrazowo: – Takim przypadkiem jest na przykłąd przeniesienie ze świata on-line mechanizmów analizowania zachowania konsumentów platform e-commerce właśnie do świata rzeczywistego czyli np. fizycznego sklepu. Różni się to tylko zastosowanym narzędziem, którym w tym przypadku są wszystkim znane kamery monitoringu, z odpowiednim oprogramowaniem – mówi Jędrak. – Innowacja to „sprytne" zastosowanie czegoś, co jest nam już znane – precyzuje.

Według niego efektem takiego podejścia może być ustalenie nowych procesów w firmie, połączenie takich a nie innych usług w pakiet, platforma integracyjna dla wielu usług. Poziom innowacyjności trudno jest jednak mierzyć. Jednym ze wskaźników do tego służących jest tzw. Innovation Union Scoreboard. Jak podaje jeden z raportów resortu gospodarki, według tego wskaźnika w 2011 r., podobnie jak w 2010 r., Polska została zaliczona do grupy umiarkowanych innowatorów. Charakteryzowała się niższym niż przeciętna dla państw Unii Europejskiej poziomem Sumarycznego Wskaźnika Innowacyjności (Sumary Innovation Index – SII). Tempo wzrostu tego wskaźnika było za to wyższe (wynosiło 1,79 proc.) niż średnia dla UE (0,85 proc.).

– Moim zdaniem można próbować mierzyć innowacje, obserwując, jak dużo nowych przedsięwzięć powstaje i utrzymuje się przez dłuższy czas na rynku – proponuje menedżer Netii.

Przez pryzmat operatora telekomunikacyjnego potencjał innowacyjny postrzega on w rozwiązaniach wykorzystujących sieć Wi-Fi. – Nasze doświadczenia pokazują, że z powodzeniem mogą je wykorzystywać np. centra handlowe. Co ciekawe, jako pierwsze zdecydowały się na taki krok właśnie polskie sklepy – wskazuje.

Tego efektu nie byłoby, gdyby nie rosnąca liczba użytkowników smartfonów i innych mobilnych urządzeń.

– Z naszych badań wynika przy tym, że użytkownicy często nie mają świadomości potencjału urządzeń, które posiadają. Pytani np.o to co w ich domu łączy się z Internetem wymieniają najczęściej komputer lub laptop podczas, gdy w rzeczywistości posiadają średnio kilka urządzeń na stałe podłączonych do sieci. To dla operatorów takich jak my cenna lekcja. WiFi sprawia, że konsument zapomina o medium, dzięki któremu funkcjonuje na co dzień, a przypomina sobie dopiero wtedy, gdy znajdzie się "poza zasięgiem"– mówi Jędrak.