Mamy latać bezpieczniej

Zniknięcie w marcu 2014 samolotu Malaysia Airlines i zestrzelenie w lipcu drugiej tego przewoźnika nad Ukrainą skłoniło kraje należące do Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO) do uzgodnienia wdrożenia kompleksowego systemu śledzenia samolotów i ostrzegania przed lotami nad strefami, konfliktów zbrojnych. Tymczasowe działania mają być podjęte niemal natychmiast.

Przedstawiciele 118 krajów i 34 organizacji ze statusem obserwatora uczestniczący w konferencji w Montrealu poświęconej kwestiom bezpieczeństwa (2-5 lutego) postanowili uruchomić „prosty scentralizowany magazyn oparty na Internecie" informacji o zagrożeniach i kwestiach związanych z bezpieczeństwem, aby pomóc instytucjom świadczącym usługi w zakresie nawigacji lotniczej i przewoźnikom w ocenianiu ryzyka przelotów na strefami konfliktów i w miejscu przeznaczenia. Eurocontrol opracował pierwszy prototyp takiego systemu, ale ICAO zajmie się pierwszym wdrożeniem go.

Utrzymanie takiego portalu internetowego utworzonego przez wszystkie kraje członkowskie będzie kosztować 2,5 mln dolarów rocznie, jego administratorem będzie ICAO. Jedynie niektórzy użytkownicy będą mogli dodawać nowe dane, ICAO nie będzie odpowiadać za informacje z anonimowych źródeł.

Ryzyka w strefach konfliktów

Holenderski urząd bezpieczeństwa lotniczego nie opublikował jeszcze końcowego raportu o katastrofie MH17, ale potwierdził wstępny raport informujący o zewnętrznej eksplozji, która w powszechnym mniemaniu została spowodowana przez rakietę dalekiego zasięgu ziemia-powietrze (SAM), odpaloną przez rosyjskich separatystów. Zniszczyła samolot B777-300 lecący na pułapie 33 tys. stóp (ok. 11 km) nad wschodnią Ukrainą. Do zestrzelenia doszło w strefie intensywnych działań zbrojnych, ale szlaki na dużych wysokościach były dostępne w tej strefie.

Po tej tragedii ICAO powołała grupę roboczą do oceny ryzyka dla lotnictwa w strefach konfliktów, aby zbadała różne koncepcje dzielenia się danymi o ryzyku i zaproponowała wytyczne przygotowywania ocen takiego ryzyka, do wykorzystania przez poszczególne kraje, które będą na tej podstawie decydować o ogłaszaniu ostrzeżeń albo o zamykaniu przestrzeni powietrznej.

Rosja uznała, że należałoby dokonać prawnej oceny przepisów, które karałyby kraje za nie dostarczanie informacji i zasugerowała, by taka koncepcja została zatwierdzona przez następne zgromadzenie ICAO w 2016 r. Sekretariat organizacji nie zgodził się z tym, bo jak wskazał, „przytłaczająca większość zgodziła się, że te kwestie można rozwiązywać w miarę ich pojawiania się podczas procedury wdrażania" systemu.

Jak śledzić loty

Niemal w rok od zniknięcia samolotu MH370 i bez widoków na jego zlokalizowanie członkowie ICAO postanowili sfinalizować plany utworzenia Globalnego Systemu Zagrożeń Lotniczych i Bezpieczeństwa (GADSS), także mocno zachęcać przewoźników, by dobrowolnie zaczęli śledzić swe loty sygnałami nadawanymi co 15 minut z samolotów przelatujących nad oceanami i odległymi regionami.

Przy automatycznym nadawaniu co 15 minut aktualnych danych systemem transmisji cyfrowej ACARS za pośrednictwem satelitów czas rozpoczęcia akcji poszukiwawczo-ratowniczej zostałby skrócony do 44 minut z obecnych 89.

System GADSS funkcjonujący w pełnym zakresie, dostępny w nowych samolotach po 2021 r. składałby się z:

1. normalnego nadawania danych co 15 minut do ośrodka kontroli lotów danej linii,

2. trybu śledzenia zagrożeń, nadającego co minutę pozycję, czas i sygnały identyfikacyjne, uruchamianego automatycznie, albo przez załogę, albo z ziemi w razie pojawienia się problemów z wysokością czy innych,