W urzędzie gminy są podejmowane czynności związane z przygotowaniami do wyborów samorządowych. Czy przepisy precyzują jakie działania stanowią agitację wyborczą i od jakiej daty są zakazane na terenie urzędu?
Tak.
Zgodnie z art. 104 kodeksu wyborczego (dalej k.w.) kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia aktu właściwego organu o zarządzeniu wyborów i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. Zarządzenie i wyznaczenie daty wyborów samorządowych następuje zgodnie z art. 371 k.w. Wybory do rad zarządza się nie wcześniej niż na 4 miesiące i nie później niż na 3 miesiące przed upływem kadencji rad, a datę wyborów wyznacza się na dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na 7 dni przed upływem kadencji rad.
Kampania wyborcza jest pojęciem szerszym niż agitacja wyborcza, która jest prowadzona w ramach kampanii. W myśl art. 105 k.w. agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego. Agitację można prowadzić od dnia przyjęcia przez właściwy organ zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach i w miejscach, określonych przepisami k.w. Agitację może prowadzić każdy komitet wyborczy i każdy wyborca, w tym zbierać podpisy popierające zgłoszenia kandydatów po uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego (art. 106 § 1 k.w.). Zabronione jest prowadzenie agitacji wyborczej m.in. na terenie urzędów administracji samorządu terytorialnego (art. 108 § 1 pkt 1 k.w.).
W wyjaśnieniach Państwowej Komisji Wyborczej z 7 maja 2018 r. (znak ZKF-624-8/18, http://pkw.gov.pl) zwrócono uwagę, że przepisy k.w. nie ograniczają działań nienoszących znamion agitacji wyborczej, czyli innych niż publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób. K.w. nie ogranicza rozpowszechniania treści nieodnoszących się do wyborów i zamiaru kandydowania, w tym w szczególności działań podejmowanych przez osoby pełniące funkcje publiczne w ramach wykonywania przez nie tych funkcji. Czynności związane z przygotowaniami do wyborów nie są automatycznie agitacją wyborczą. We wskazanym wyżej piśmie PKW zwrócono także uwagę, że przepisy k.w. dotyczące kampanii wyborczej dotyczą okresu, w którym zgodnie z kodeksem prowadzi się kampanię, czyli od ogłoszenia aktu właściwego organu o zarządzeniu wyborów. Zdaniem PKW, działania o charakterze agitacyjnym podjęte przed zarządzeniem wyborów naruszają zasadę równości kandydatów i komitetów wyborczych, są sprzeczne z zasadami dobrze pojmowanej kultury politycznej i są odbierane jako obejście prawa. Zapobieżenie takim działaniom wymaga jednak ustawowego uregulowania zasad tzw. prekampanii wyborczej. W postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 19 listopada 2014 r. (sygn. I ACz 1252/14, LEX nr 1544686) stwierdzono także, że to, czy określone działanie posiada cechy agitacji wyborczej, czy nie, zależy m.in. od tego, kto podejmuje dane działania. Jeżeli czynności, o których mowa w art. 84 § 1 i art. 105 § 1 k.w., są dokonywane przez komitet wyborczy lub przez osobę legitymującą się pisemną zgodą pełnomocnika wyborczego (art. 106 § 1 k.w.), to należy uznać, że są dokonywane w ramach kampanii wyborczej i podlegają regulacjom k.w. Jeżeli natomiast omawiane czynności, nawet mające elementy agitacji, nie są dokonywane przez podmioty uprawnione do prowadzenia kampanii, to brak jest przesłanek do uznania, że działania te podlegają normom k.w.
