Z kolei, w art. 261 postanowiono, że kierownik samorządowej jednostki budżetowej może, w celu realizacji zadań, zaciągać zobowiązania pieniężne, w tym zobowiązania zaliczane do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, inne niż kredyt i pożyczka, do wysokości kwot wydatków określonych w zatwierdzonym planie finansowym jednostki. Zgodnie zaś z art. 60 ust. 2 pk t 1 ustawy o samorządzie gminnym – wójtowi przysługuje wyłączne prawo zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy.
Wspomniane wyżej regulacje prawne wyznaczają granice dopuszczalnego postępowania wójta gminy przy zaciąganiu zobowiązań.
Natomiast w razie przekroczenia owych granic, można mówić o możliwości wystąpienia czynu stanowiącego naruszenie dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przepis ów stanowi zaś, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaciągnięcie lub zmiana zobowiązania bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania lub zmiany zobowiązań przez jednostkę sektora finansów publicznych.
Na kanwie ww. regulacji Regionalna Komisja Orzekająca w Białymstoku w orzeczeniu z 13 listopada 2013 r. (sygn. akt DFP-RKO-540-15/13/12) wskazała: „Przepis art. 15 ustawy z 17 grudnia 2004 o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm.) wiąże odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z momentem powstania zobowiązania, nie z datą jego wymagalności. W sytuacjach gdy źródłem zobowiązania jest umowa, zobowiązanie powstaje z datą jej zawarcia. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie można uniknąć dysponując stosownym upoważnieniem dopiero na datę wymagalności zobowiązania".
Warto wreszcie odnotować orzeczenie Regionalnej Komisji Orzekającej w Warszawie z 19 listopada 2012 r. (sygn. akt RKO.5011-167-2012) – wydane w zbliżonym stanie faktycznym. W tej sprawie wójt został uznanym odpowiedzialnym za naruszenie ww. przepisu ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jako osoba podpisująca umowy. Komisja wskazała m.in., że wójt mógł zaciągnąć zobowiązanie, jednak tylko do wysokości ustalonej w budżecie. Dodatkowo zaakcentowano, że przed podpisaniem umowy, wójt winien wystąpić do rady gminy z wnioskiem o zmiany w budżecie gminy, które umożliwiłyby na ujęcie zadania w budżecie wraz z adekwatną wysokością środków. Jednocześnie zaznaczono, że przy braku stosownego zabezpieczenia w budżecie gminy, wójt winien powstrzymać się z podpisaniem umowy a w konsekwencji z zaciągnięciem zobowiązania.
Wniosek
Podane okoliczności faktyczne mogą stanowić przesłanki odpowiedzialności wójta za naruszenie ww. regulacji prawnych. Ostateczna ocena należy jednak do właściwej miejscowo regionalnej komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
