W pociągach i na dworcach podróżni rzadziej tracą portfele i bagaże, a przesyłki bezpieczniej docierają do celu.

„Liczba przestępstw i innych negatywnych zdarzeń popełnionych na sieci kolejowej zarządzanej przez PKP PLK SA (w latach 2012–2016 ) spadła z ponad 14,3 tys. do 9,5 tys." – wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli, którego ustalenia poznała „Rzeczpospolita".

Ale negatywnych zjawisk też nie brakuje. – Problemem są wypadki samochodowe na niestrzeżonych przejazdach kolejowych. Ich liczba wzrosła o jedną piątą – mówi Krzysztof Kwiatkowski, prezes NIK.

Kontrola Izby (za blisko pięć lat – 2012 do połowy 2017 r.) objęła PKP PLK SA jako zarządcę państwowej infrastruktury kolejowej, PKP SA zarządzające największą liczbą dworców, 23 przewoźników i Komendę Główną Służby Ochrony Kolei oraz Urząd Transportu Kolejowego.

Wnioski? Rok 2016 był najbezpieczniejszy dla transportu kolejowego w ostatnim pięcioleciu, a korzystny trend utrzymał się w 2017 r.

Liczba wypadków na torach spadła o 9 proc. (z 638 w 2015 r. do 581 w 2016 r.), ofiar śmiertelnych o jedną czwartą (z 228 do 169). W roku ubiegłym (do czerwca) wypadków było 281. Szacunki NIK za cały miniony rok wskazują na wzrost wypadków (do 775). To efekt tego, że obecnie do statystyk wlicza się też zdarzenia na bocznicach.

Pasażerowie i ładunki są lepiej chronione – liczba przestępstw w pociągach spadła. Np. kradzieży rzeczy należących do pasażerów ubyło o niemal 65 proc., rozboje i wymuszenia spadły o 57 proc., a pobicia – o 72 proc. – podaje NIK. Rzadziej (o 16 proc.) kradziono przesyłki.

– W ostatnich latach rocznie podróżni w całym kraju zgłaszają poniżej pół tysiąca kradzieży. W 2016 r. było ich 419, w ubiegłym nieznacznie więcej – mówi Marcin Żywiołek, rzecznik Straży Ochrony Kolei.

Rzadziej okradano i dewastowano czynne tory kolejowe (spadek w dwóch latach z 2,4 tys. do 1,3 tys.). Ale częściej zdarzało się to na przejazdach kolejowych (wzrost z 842 do 1133). Jednak nieco przybyło (o ok. 50) wybryków chuligańskich – tych było 2,9 tys.

Poprawa bezpieczeństwa – zdaniem NIK – to efekt m.in. dobrej pracy sokistów.

– Mamy więcej młodych, sprawnych fizycznie funkcjonariuszy i lepsze wyposażenie – mówi insp. Żywiołek. Mobilne centra monitoringu, czyli samochody naszpikowane elektroniką, które widzą dwa kilometry wokół, i termowizory. – Także dzięki temu kradzieże infrastruktury kolejowej zmalały z 1,3 tys. w 2016 r. do 950 w ubiegłym – dodaje Żywiołek.

W pociągach działają grupy operacyjno-interwencyjne, które łapią kieszonkowców – w zeszłym roku ujęli ich 41.

NIK wskazuje także problemy – w tym wypadki na niestrzeżonych przejazdach kolejowych (stanowią ok. 60 proc. wszystkich przejazdów). Na przykład w październiku 2017 r. na przejeździe w Niedrzwicy Kościelnej (woj. lubelskie) zginęła matka i jej 9-miesięczny syn.

W 2016 r. liczba takich najechań pociągu na pojazdy na przejazdach kat. D wzrosła do 139 (o 21 więcej niż w poprzednim). W ubiegłym było już 183.

– Zginęło w nich 29 osób. Niestety 99 proc. wypadków było spowodowanych zlekceważeniem zasad ruchu drogowego przez kierowców – mówi Mirosław Siemieniec, rzecznik PKP PLK SA. Zapewnia, że firma stara się takie tragedie ograniczyć, np. poprzez budowę bezkolizyjnych skrzyżowań na przejazdach kolejowo-drogowych. – Takie rozwiązania są wykorzystane m.in. na linii z Warszawy do Siedlec, gdzie PKP PLK wspólnie z miastem wybudują nowe obiekty w Wesołej i Rembertowie. Nowe tunele powstaną w Sulejówku – wylicza Siemieniec. Bezkolizyjne skrzyżowania zostaną zbudowane też m.in. w Tłuszczu, Zielonce i Mokrej Wsi na linii kolejowej Rail Baltica Warszawa – Białystok i w wielu innych miejscach. Na przebudowę 189 przejazdów kolejowych zostanie wydanych ok. 400 mln zł.

Zdaniem NIK są też inne mankamenty wpływające na bezpieczeństwo: dworce, które obsługują ok. 300 mln pasażerów rocznie, nie zostały zaliczone w ustawie o transporcie kolejowym do elementów infrastruktury kolejowej. „Nie są więc objęte systemami zarządzania bezpieczeństwem na kolei (SMS), do których tworzenia zobowiązani zostali w tej ustawie zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi" – wytknęła Izba. ©?