Polska 2050: Strategia na czasy przełomu

Wskazanie horyzontów rozwoju Polski na przestrzeni ponad trzech dekad to bardzo trudne zadanie, choćby ze względu na dynamikę współczesnego świata. Horyzont czasowy czyni wszelkie prognozy abstrakcyjnymi.

Czytaj także:

Szułdrzyński: Przetrwanie polskości

Szymanek: Nie zapomnieć o ludziach

Kowalczyk: Wyjrzyjmy z kononu

Nie ulega wątpliwości, że Polska należy do cywilizacji Zachodu. To bezdyskusyjnie jedyny kierunek, w którym nasz kraj może się rozwijać. Pytanie brzmi jednak, czy organizacje, które dziś są instytucjonalnymi spoiwami naszej przynależności do tego świata, na których swój ład opierają również zachodnie społeczeństwa: Unia Europejska, NATO, przetrwają w obecnej formie. Czy na przestrzeni lat, czy dekad nie pojawią się nowe formy i nowe byty integrujące państwa i wspólnoty, czy nie zmienią się ich konfiguracje.

Ostatnie lata pokazały, jak w głębokim kryzysie znajdują się idee liberalizmu, tworzące fundamenty dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw. Stany Zjednoczone Donalda Trumpa, brexit, rządy prawicy w Polsce, na Węgrzech i Włoszech, coraz silniejsze ruchy prawicowe we Francji, Szwecji czy Niemczech – to już nie anomalie, to może być zapowiedź tego, co nas czeka w przyszłości. Ten trend może przeorać współczesne rozumienie świata. Jak powinno być definiowane państwo jako byt polityczny, czym powinna być integracja, wspólnota, jaką rolę powinny w niej pełnić wielkie międzynarodowe korporacje?

Współczesna Unia nosząca na sztandarach idee liberalizmu wydaje się być wobec nowych prądów coraz bardziej bezsilna. Kryzys imigracyjny, kryzys finansowy południa Europy, a także ideowy rozdźwięk między starą i nową Unią doprowadził do pęknięcia, które coraz trudniej będzie skleić. Zachodnie elity nie mają dziś pomysłu, jak wyjść z tego impasu, jak ma wyglądać nowa Europa, odpowiadająca współczesnym wyzwaniom. Jak stworzyć wspólny spójny organizm na poziomie politycznym, jak pogodzić sprzeczne interesy? W skrócie stworzyć wspólną Europę, która byłaby atrakcyjnym projektem dla wszystkich Europejczyków.

Może zatem zdarzyć się tak, że wspólnota państw w obecnym kształcie może zniknąć i trzeba będzie stworzyć zupełnie nową. Takie poszukiwania zresztą trwają – Unia dwóch prędkości forsowana kiedyś przez Francje czy koncepcja Trójmorza to przecież nic innego, jak szukanie tych nowych konfiguracji.