Projekty to efekt drugich polsko-brytyjskich warsztatów architektonicznych CPK. W pierwszych, które odbyły się pod koniec czerwca, wzięły udział pracownie: Zaha Hadid Architects, Foster+Partners, Chapman Taylor, Gimshaw, Benoy i Pascall+Watson. Tym razem zaprezentowały się KPF, Populous i Woods Bagot. Przy organizowaniu spotkań ze spółką Centralny Port Komunikacyjny współpracuje Ambasada Wielkiej Brytanii w Polsce.

Wszystkie projekty mają być inspiracją do stworzenia master planu lotniska, którego wykonanie będzie zlecone na początku 2020 roku. - Do końca października konsultujemy z partnerami branżowymi wymagania techniczne i operacyjne nowego lotniska. Naszym celem jest uzgodnienie założeń koncepcyjnych CPK z potrzebami przyszłych użytkowników - mówi Mikołaj Wild, pełnomocnik rządu ds. budowy CPK.

- Mamy nadzieję, że efekty pracy brytyjskich architektów będą przydatne spółce budującej nowe centralne lotnisko w Polsce - dodaje Lech Kaczanowski, dyrektor departamentu handlu międzynarodowego Ambasady Wielkiej Brytanii w Polsce.

Bursztyny w dachu

Biuro architektoniczne KPH wcześniej brało udział w planowaniu portów lotniczych w Abu Zabi, Amsterdamie i Seulu, zaliczanych do najbardziej funkcjonalnych lotnisk na świecie. Projekt opiera się na założeniu, że skoro ma to być port przesiadkowy, to odległości między centralną częścią budynku a najbardziej oddalonymi bramkami lotniskowymi nie mogą być zbyt duże. Dlatego zaproponowano terminale w kształcie trójkąta. Większy w ramach pierwszego etapu budowy CPK, a drugi, mniejszy, mający stanowić zalążek ewentualnej rozbudowy portu w przyszłości. - Trójkąt to piękny kształt, przywołujący na myśl splecione dłonie i kojarzący się z solidarnością tak bliską polskiej tożsamości - wyjaśnia pomysł swojej pracowni architekt Jens Hardvendel z KPF.

Poprzez krótszy bok trójkąta terminal byłby połączony ze stacją kolejową linii dużych prędkości łączącej Warszawę, CPK i Łódź (docelowo także Poznań i Wrocław). Wnętrze terminalu zaprojektowane zostało jako przestronna i pełna światła hala z przezroczystym dachem. Na jego szczycie miałyby się znaleźć pomarańczowe świetliki o nieregularnym kształcie, które wyglądałyby jak bursztyny. We wnętrzu terminala miałyby rosnąć drzewa i stać donice z mniejszymi roślinami.

Mustafa Chehabeddine, dyrektor planowania w KPF podkreśla, że lotnisko jest wizytówką, wpływającą na postrzeganie kraju. I podaje jako przykład Changi w Singapurze. - Warszawa to serce Europy i centrum regionu, w którym nie ma dużego węzła przesiadkowego. Istnieje ewidentna rynkowa nisza, którą Polska może wykorzystać - mówi.

Lotnisko - miasto

Inny pomysł na CPK ma biuro projektowe Populous, które widzi w Baranowie miejsce na lotnisko-miasto. I w tym wypadku architekci powołują się na przykład singapurskiego Changi, ale i paryskiego lotniska de Gaulle'a, które jest niezbyt przyjaznym portem dla przesiadających się pasażerów, zwłaszcza jeśli korzystają z usług różnych przewoźników. Podróż rozpoczynałaby się  na zintegrowanej z terminalem stacji kolejowej, ulokowanej na najniższej kondygnacji węzła. Hale odlotów i przylotów, poczekalnie biznesowe i tym podobne, znalazłyby się najwyżej. Środkowe piętra miałyby zostać częściowo otwarte na zewnątrz, tworząc przestrzeń publiczną z nawiązaniami do elementów warszawskiej architektury.

Przyjeżdżający na lotnisko będą mieli wybór: udać się bezpośrednio do kontroli bezpieczeństwa albo zostawić bagaż w schowku i np. pójść na zakupy. Do wyboru mieliby także miejsca do wypoczynku (centrum spa i masażu, miejsca do czytania), sportu (siłownia i basen), bądź do pracy i spotkań biznesowych.

Projektanci Populousa planują przestrzenie handlowe, w których znajdą się sklepy różnych branż. W tej strefie miałyby się znaleźć restauracje z widokiem na pas startowy i otwartymi tarasami, tak jak jest to np. w Los Angeles. Architekci Populousa przewidzieli również wewnętrzne i zewnętrzne place zabaw dla dzieci.

Biuro przeprowadziło badania opinii użytkowników portów lotniczych i na tej podstawie stworzyło „mapę doświadczeń użytkowników". - Uwzględnia ona oczekiwania różnych grup podróżnych wobec każdego etapu pobytu na lotnisku. Projektując port lotniczy analizujemy szczegółowo przepływy strumieni pasażerów i ich zachowania. Dopiero na tej podstawie proponujemy rozwiązania - tłumaczy architekt Brett Wightman, kierujący w Populousie grupą Asia Pacific Aviation.

Albo lotnisko przyszłości

Architekci Woods Bagot przewidują, że w przyszłości kontrola bezpieczeństwa może odbywać się bez zatrzymywania się przy bramkach - za pośrednictwem skanerów przy wejściu do portu. Czyli koncepcja powinna być elastyczna, modułowa i umożliwiać adaptowanie projektu lotniska np. pod kątem nowych technologii.

W koncepcji Woods Bagot w terminalu pojawiły się sufity przywołujące na myśl polski las. Wokół portu miałby rozciągać się park w którym dla miłośników książek miałyby zostać postawione wygodne ławki. Jak twierdzą projektanci terminal Portu Lotniczego Solidarność powinien podkreślać gościnność Polski, a więc musi być otwarty nie tylko dla podróżnych, ale także dla odwiedzających, którzy przyszli zjeść posiłek, spotkać się ze znajomymi, zrobić zakupy. -Zależy nam, żeby projekt był wyjątkowy, ale i stawiał na łatwość podróżowania. Latanie stało się stylem życia, więc lotnisko przyszłości powinno stanowić chwilową ucieczkę przed stresem. Być nie tylko miejscem oczekiwania na samolot, ale i strefą relaksu - tłumaczy wizję swojej pracowni Cliff Bollmann, dyrektor regionalny ds. rozwiązań transportowych Woods Bagot.

- To, jak i poprzednie spotkanie, było bardzo inspirujące i może stanowić źródło pomysłów podczas projektowania przyszłego lotniska, choć nie jesteśmy zobowiązani do wykorzystania żadnej z zaprezentowanych koncepcji. W tej chwili przygotowujemy się do planowania lotniska - wyjaśnia Franciszek Ryczer, dyrektor Biura Projektowania i Inżynierii Komponentu Lotniskowego CPK.

CPK : Co już zrobiono

Spółka CPK zakończyła I etap konsultacji strategicznych w ramach Programu CPK z partnerami branżowymi inwestycji (przewoźnikami, zarządcami infrastruktury, firmami handlingowymi, operatorami cargo, firmami spedycyjnymi, dostawcami paliw itd.). Wpłynęło ponad tysiąc uwag i propozycji dotyczących infrastruktury. W efekcie powstał 350-stronicowy brief strategiczny, który do końca października będzie konsultowany w ramach bardziej szczegółowych uzgodnień.

Założenia lotniska opiniują także przewoźnicy lotniczy. Pod koniec maja został powołany przez Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych (IATA) we współpracy z CPK Komitet Konsultacyjny, który pomoże w zaplanowaniu nowego lotniska. Pierwsze spotkanie odbyło się 18 lipca w Warszawie. IATA zaprosiła do komitetu wszystkich zainteresowanych przewoźników. Również w lipcu decyzją premiera Mateusza Morawieckiego spółka CPK została dofinansowana kwotą 300 mln złotych, w formie objęcia nowych udziałów przez Skarb Państwa. W sierpniu spółka Centralny Port Komunikacyjny ogłosiła pierwszy duży przetarg kolejowy: na inwentaryzacje przyrodnicze dla linii kolejowych prowadzących do Portu Lotniczego Solidarność. W najbliższych dniach zostaną otwarte oferty, umowa zostanie podpisana jesienią. Szacowana wartość zamówienia to ponad 26 mln złotych.

W ramach części kolejowej CPK ruszyła druga edycja Regionalnych Konsultacji Strategicznych, czyli wstępnych uzgodnień przebiegu „szprych" z wojewodami, marszałkami i prezydentami stolic siedmiu województw: śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego, lubelskiego, warmińsko-mazurskiego i podlaskiego. W lipcu i sierpniu takie spotkania odbyły się m.in. w Warszawie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu.

Na przełomie 2019 i 2020 roku CPK zostanie wskazany doradca strategiczno-techniczny, międzynarodowy podmiot z doświadczeniem inwestycyjnym w projektowaniu, budowie i zarządzaniu portami przesiadkowymi. W 2020 CPK zleci tzw. master plan. Będzie on zawierał m.in.: prognozy ruchu lotniczego, zwymiarowanie planowanej infrastruktury CPK i wstępny plan jej ulokowania, szczegóły etapowania budowy i ostateczny model biznesowy nowego portu lotniczego.