Wikingowie obawiali się katastrofy klimatycznej

Przedstawiono nową interpretację napisów runicznych umieszczonych na słynnym kamieniu Rök.

Aktualizacja: 10.01.2020 15:55 Publikacja: 10.01.2020 15:52

Wikingowie obawiali się katastrofy klimatycznej

Foto: fot. Helge Andersson

Kamień runiczny Rök, ustawiono w Östergötland około 800 roku naszej ery. Jest on najbardziej znanym na świecie kamieniem runicznym z epoki Wikingów, ale okazał się również jednym z najtrudniejszych do interpretacji. Kamień pozbawiony jest jakiejkolwiek ornamentyki, a cała jego powierzchnia pokryta jest runami, których interpretacja okazała się problemem dla badających go naukowców. Głównie z powodu tego, że nie jest jasne, od którego miejsca i w którym kierunku należy czytać tekst. Ponadto autor nie oddzielał słów, nie powtarzał runów nawet jeśli wymagały tego reguły językowe, a część wersów została zaszyfrowana.

Kilka fragmentów inskrypcji sugeruje, że napis dotyczy bitew. Jednak nie jest to oczywiste bo od ponad stu lat badacze nieudolnie starają się połączyć napis z heroicznymi czynami wojennymi. Teraz, dzięki interdyscyplinarnemu projektowi badawczemu, prezentowana jest nowa interpretacja napisu. Z badań wynika, że napis dotyczy zupełnie innego rodzaju walki: konfliktu między światłem a ciemnością, ciepłem a zimnem, życiem a śmiercią.

„Kluczem do odblokowania napisu było podejście interdyscyplinarne. Bez tej współpracy pomiędzy specjalistami od analizy tekstowej, archeologii, historii religii i runologii nie udałoby się rozwiązać zagadek kamienia runicznego Rök” - mówi Per Holmberg, profesor Uniwersytetu w Göteborgu, który prowadził badania.

Opracowanie opiera się na nowych badaniach archeologicznych opisujących, jak bardzo Skandynawia ucierpiała w wyniku ochłodzenia klimatu, a w konsekwencji nieurodzaju, głodu i masowych śmierci.

Bo Gräslund, profesor archeologii na Uniwersytecie w Uppsali, wskazuje na wydarzenia, które mogły napawać ludzi przerażeniem i według nich mogły zwiastować kolejną katastrofę.

„Zanim wzniesiono kamień runiczny Rök, miało miejsce wiele wydarzeń, które musiały wydawać się niezwykle złowieszcze: potężna burza słoneczna zabarwiła niebo w dramatycznych odcieniach czerwieni, plony ucierpiały na skutek ekstremalnie zimnego lata, a później nastąpiło zaćmienie słoneczne. Nawet jedno z tych wydarzeń wystarczyłoby do wzbudzenia obaw przed kolejną zimą Fimbulvinter [„Wielka Zima” – według wierzeń nordyckich straszliwa zima poprzedzająca Ragnarök]”, mówi Gräslund.

Według nowej, interpretacji napisów na kamieniu, napis składa się z dziewięciu zagadek. Jedna z nich pyta o to, kto nie żył, a teraz żyje ponownie. Naukowcy uważają, że odpowiedzią na pięć z nich jest „Słońce”. Pozostałe cztery zagadki dotyczą Odyna i jego wojowników.

Olof Sundqvist, profesor Historii Religii na Uniwersytecie Sztokholmskim, wyjaśnia związek między Słońcem, Odynem i wojownikami:

„Elita epoki Wikingów widziała siebie jako gwarantów dobrych zbiorów. Byli oni przywódcami kultu, który utrzymywał delikatną równowagę między światłem a ciemnością. To oni u boku Odyna walczyli w Ragnarök w ostatecznej walce o światło”.

Według badaczy, jest też kilka punktów w napisie, wyraźne podobnych do innych tekstów staronorweskich, na które nikt wcześniej nie zwrócił uwagi.

Kamień runiczny Rök, ustawiono w Östergötland około 800 roku naszej ery. Jest on najbardziej znanym na świecie kamieniem runicznym z epoki Wikingów, ale okazał się również jednym z najtrudniejszych do interpretacji. Kamień pozbawiony jest jakiejkolwiek ornamentyki, a cała jego powierzchnia pokryta jest runami, których interpretacja okazała się problemem dla badających go naukowców. Głównie z powodu tego, że nie jest jasne, od którego miejsca i w którym kierunku należy czytać tekst. Ponadto autor nie oddzielał słów, nie powtarzał runów nawet jeśli wymagały tego reguły językowe, a część wersów została zaszyfrowana.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”