Eksperci PAN: prawa pacjenta do zmiany, wybór rzecznika też

O raporcie PAN informuje serwis Rynek Zdrowia. Naukowcy i praktycy biorący udział w projekcie Polskie Zdrowie 2.0 wskazują, że ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w której po raz pierwszy sformułowano katalog podmiotowych praw pacjenta, obowiązuje od ponad trzynastu lat. Zmiany epidemiologiczne, technologiczne, instytucjonalne i społeczne, które zaszły od tamtej pory, wymagają dostosowania modelu ochrony praw pacjenta do nowej rzeczywistości prawnej i instytucjonalnej.

Eksperci wskazali cztery kierunki interwencji, które są ich zdaniem kluczowe dla bardziej efektywnego funkcjonowania systemu zdrowotnego gwarantującego przestrzeganie praw pacjenta.

Czytaj więcej:

Sądy i Prokuratura

Tajemnica lekarska prawem pacjenta

Pro

Nowe definicje

Po pierwsze, konieczne jest rozszerzenie katalogu praw pacjenta i sprecyzowania zagadnień terminologicznych. Chodzi o ponowne opracowanie definicji legalnych takich terminów jak: pacjent, pacjent małoletni, osoba bliska, opiekun faktyczny, osoba upoważniona oraz uwzględnienie pojęcia „zastępczej reprezentacji pacjenta”.

Eksperci postulują też wprowadzenie szczególnych uregulowań dla grup wymagających dodatkowych gwarancji prawnych w zakresie ochrony praw podmiotowych: dzieci (w tym niepełnosprawnych), osób starszych, kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu.

Rozszerzenia wymaga też pojęcie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych poza podmioty lecznicze i praktyki zawodowe lekarza, pielęgniarki, położnej czy fizjoterapeuty.

Rekompensata mimo braku winy

Drugi kierunek to wprowadzenie pozasądowego modelu rekompensaty szkód medycznych opartego na braku orzekania o winie personelu medycznego (no fault). Obecna praktyka realizacji przez podmioty lecznicze obowiązku zadośćuczynienia pacjentom w przypadku zdarzeń medycznych jest bowiem bardzo niekorzystna dla osób poszkodowanych. Szpitale odmawiają albo zaniżają wypłaty kwot mających rekompensować doznane szkody pomimo rozstrzygnięcia korzystnego dla poszkodowanego.

Nowy model powinien być oparty na szybkim, sprawnym systemie monitorowania zgłoszeń o zdarzeniach niepożądanych oraz bieżącej weryfikacji tych zdarzeń, a tym samym usuwania stwierdzonych niekorzystnych sytuacji mogących zagrażać bezpieczeństwu pacjenta.

"W literaturze prawniczej postuluje się wprowadzenie w Polsce mechanizmów wynagradzania szkód wyrządzanych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w ramach modelu ubezpieczeniowo-gwarancyjnego. Szkody te podlegałyby naprawieniu ze specjalnie utworzonego funduszu kompensacji finansowanego ze środków publicznych (podatków lub celowanej składki)" - napisali eksperci PAN w rekomendacjach.

Rzecznik nie powinien zależeć od polityka

Po trzecie, powinien się zmienić tryb powoływania na stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta. Teraz osoba piastująca to stanowisko jest wyłaniana w drodze konkursu przeprowadzanego przez ministra zdrowia i powoływana przez prezesa Rady Ministrów. Prezes RM jest więc zarówno zwierzchnikiem Ministra Zdrowia, jak i Rzecznika Praw Pacjenta, który jest niejako „recenzentem” polityki realizowanej przez Ministerstwo Zdrowia.

Z rekomendacji wynika, że "procedura naboru na stanowisko RPP, realizowana przez zespół powołany przez ministra zdrowia, od początku nadwyręża autorytet RPP, którego misja z założenia ma polegać na obiektywnym, bezkompromisowym i stanowczym staniu na straży praw pacjenta".

Według ekspertów, Rzecznika powinien wybierać Sejm za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów. Konieczne też jest uniezależnienie urzędu RPP od władzy wykonawczej.

Otworzyć bazy dla naukowców

Zmiany powinny objąć także przetwarzanie i bezpieczeństwo udostępniania danych osobowych w sektorze medycznym - uważają eksperci PAN.

Zamknięcie ich w cyfrowych bazach Internetowego Konta Pacjenta w celu zapewnienie ochrony prywatności, bardzo utrudnia wykorzystywanie tych danych do badań medycznych "służących dobru pacjentów i rozwojowi medycyny". Dlatego naukowcy postulują dostosowanie przepisów w tym zakresie do standardów rozporządzenia o zarządzaniu danymi medycznymi oraz określenie zasad wyznaczenia m.in. właściwych podmiotów zezwalających na ponowne wykorzystywanie niektórych kategorii chronionych danych w celu wspierania działalności podmiotów sektora publicznego (w tym zdrowotnego).

Zdrowie Urzędnicy Rzecznik Praw Pacjenta Prawa Pacjenta Odszkodowania za błędy w leczeniu

Eksperci wskazali cztery kierunki interwencji, które są ich zdaniem kluczowe dla bardziej efektywnego funkcjonowania systemu zdrowotnego gwarantującego przestrzeganie praw pacjenta.

Pozostało 85% artykułu