W tej edycji udział wzięło 296 szpitali: 132 powiatowe, 88 wojewódzkie, 31 ministerialnych, 24 uniwersyteckie i 21 gminnych. Ocenie zostały poddane wskaźniki takie jak: efektywność aktywów, rentowność sprzedaży netto i dynamika przychodu z NFZ. Analizując zestawienie, można zauważyć kontynuację pozytywnego trendu we wzroście przychodów szpitali, który wynosi 9 proc. w skali roku, oraz wzrost średniej przychodowości aktywów o3 proc. r./r.

To, co niestety martwi, to ciągłe pogorszenie się rentowności szpitali, obecnie o 3 proc. r./r. To pochodna m.in. utrwalania się niekorzystnej struktury udzielania świadczeń w systemie, tj. leczeniu pacjentów przede wszystkim w szpitalach, a nie w trybie ambulatoryjnym.

Służba zdrowia w erze Covid-19

Pandemia koronawirusa była i nadal jest wyzwaniem nie tylko dla polskiej służby zdrowia, ale dla wszystkich systemów ochrony zdrowia na świecie. Przebieg pandemii w Europie dobrze przestawia raport BFF, zlecony Fundacji Farmafactoring – „Budowanie przyszłości europejskich systemów opieki zdrowotnej – kompleksowa analiza doświadczeń 9 krajów UE w stawianiu czoła wyzwaniom pandemii Covid-19 i zarządzaniu nimi". Raport koncentruje się na tym, jak Włochy, Chorwacja, Czechy, Francja, Grecja, Polska, Portugalia, Słowacja i Hiszpania stawiały czoła wirusowi. Analizuje restrykcje, wydatki rządowe, testy i szczepienia. Opracowanie pokazuje także skalę wyzwań, z którymi będziemy musieli się zmierzyć po zakończeniu pandemii.

Ekonomiczne i społeczne koszty pandemii

Według OECD zobowiązania finansowe rządów na rzecz systemów opieki zdrowotnej w celu zwalczania Covid-19 wahały się od 20 do 450 EUR na osobę (przy 220 EUR w Hiszpanii, 214 EUR w Czechach, 108 EUR we Francji, 101 EUR we Włoszech i 80 EUR w Polsce skorygowanych według parytetu siły nabywczej). Dodatkowe środki przeznaczano na zakup sprzętu, środków ochrony, testów czy zatrudnienie personelu. W kontekście tego ostatniego jednym z najtrudniejszych wyzwań związanych z pandemią była zdolność do uwydatnienia w szczególności braku personelu medycznego. Widać to było zwłaszcza w Polsce.

Coraz częściej podnoszonym skutkiem Covid-19 jest też problem „utraconej opieki" – wirus miał wpływ na korzystanie z usług zdrowotnych zarówno po stronie podaży, jak i popytu. W czasie pandemii ludzie unikali kontaktu z lekarzami w obawie przed zakażeniem. Z drugiej strony z uwagi na obciążenie medyków osoby z nagłymi przypadkami miały problem w uzyskaniu odpowiedniej pomocy na czas. Inną konsekwencją tego zjawiska jest późne rozpoznanie chorób przewlekłych oraz diagnostyki i leczenia nowotworów.

Ponadto pandemia doprowadziła do pogorszenia się stanu zdrowia psychicznego ludności.

Wyzwania dla polskiej ochrony zdrowia

Wśród najpilniejszych wyzwań, z którymi mierzy się Polska służba zdrowia, eksperci wskazują duży nacisk na usługi szpitalne i niewystarczające zasoby dedykowane na prewencję i opiekę długoterminową, co skutkuje m.in. coraz większym zadłużeniem placówek szpitalnych. Co więcej, w Polsce pobyt pacjentów w szpitalach jest dłuższy niż w pozostałych krajach UE.

Według OECD europejska średnia w 2018 r. wynosiła 3,4, podczas gdy w Polsce było to 3,8 dnia. Sądząc po liczbie możliwych do uniknięcia przypadkach hospitalizacji w innych krajach UE, istnieje duży potencjał do wzrostu efektywności zarządzania stanem pacjentów.

Dobrym przykładem może być tutaj Portugalia, która w 2005 r. rozpoczęła gruntowną reformę służby zdrowia. Opierała się ona na promowaniu decentralizacji, autonomii i mechanizmów zorientowanych na wyniki. Kamieniem milowym było uruchomienie „jednostek zdrowia rodzinnego" – nowej struktury organizacyjnej dla koordynacji i świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej. Dodatkowo jednostki POZ również rozszerzyły swoją rolę o opiekę stomatologiczną lub psychiatryczną. Planuje się także świadczenie tam usług takich jak: położnictwo, pediatria, okulistyka czy rehabilitacja ruchowa.

Uruchomiono również program „Hospitalizacji domowej", którego celem jest leczenie pacjentów w ich domach. Do 2020 r. 32 różne szpitale posiadały takie usługi. W okresie od stycznia do września 2020 r. liczba pacjentów hospitalizowanych w ten sposób wzrosła o prawie 800 proc. r./r. Wstępne szacunki wskazują, że obniżyło to koszty leczenia w tym okresie nawet o 45 proc.

W Polsce powinniśmy przyjrzeć się tym rozwiązaniom, zwłaszcza że biorąc pod uwagę inne wyzwania, z którymi mierzy się służba zdrowia, może się okazać, że podaż opieki zdrowotnej nie nadąży za popytem – starzenie się społeczeństwa oraz dynamika zachorowalności na choroby nowotworowe, kardiologiczne i cywilizacyjne będzie szybsza niż wzrost wysokości środków przeznaczanych na leczenie.

Radosław Moks, członek zarządu BFF Banking Group w Polsce

Ogólnopolski Związek Pracodawców Szpitali Powiatowych

Ogólnopolski Związek Pracodawców Szpitali Powiatowych został założony pięć lat temu, aby propagować dobre rozwiązania usprawniające działalność szpitali, szukać rozwiązań problemów, które ich dotykają, oraz integrować środowisko. Do organizacji sukcesywnie przyłączają się kolejne placówki, zarówno prywatne jak i publiczne, dzięki czemu związek reprezentuje interesy już niemal 150 szpitali powiatowych. Prezesem zarządu jest Waldemar Malinowski.

Zarząd OZPSP od początku swojej działalności jest w stałym kontakcie z Ministerstwem Zdrowia i Narodowym Funduszem Zdrowia, gdzie prowadzi intensywne negocjacje mające na celu poprawę sytuacji szpitali.

Przedstawiciele związku biorą aktywny udział we wszystkich wydarzeniach związanych z ochroną zdrowia, m.in. w Forum Ekonomicznym w Karpaczu czy Forum Rynku Zdrowia. OZPSP ściśle też współpracuje ze Związkiem Powiatów Polskich. Regularnie organizowane są konferencje naukowo-szkoleniowe dla zarządzających, które są doskonałą okazją do dyskusji nad bieżącymi problemami i planowanymi zmianami.

Przez kilka lat działalności Ogólnopolski Związek Pracodawców Szpitali Powiatowych wypracował silną pozycję wśród organizacji działających w sektorze ochrony zdrowia, która ma wpływ na kreowanie nowych rozwiązań w jej obrębie.