Franciszek utrzymuje celibat

Stolica Apostolska opublikowała w środę długo oczekiwaną adhortację apostolską papieża Franciszka, która podsumowuje ubiegłoroczny synod biskupów regionu Amazonii.

Dokument „Querida Amazonia" (Umiłowana Amazonia) nie znosi celibatu, nie ma w nim mowy o święceniach kapłańskich dla dotychczasowych diakonów stałych ani ewentualnym wyświęcaniu kobiet na diakonów.

Nadzieje na zmiany

Te kwestie w ostatnich miesiącach były przedmiotem zażartych dyskusji komentatorów oraz hierarchów. W dokumencie końcowym synodu znalazł się bowiem postulat o możliwości „wyświęcania mężczyzn – odpowiednich i uznanych przez wspólnotę – którzy będą mieli owocny diakonat stały i otrzymają właściwe przygotowanie do kapłaństwa, mając rodzinę prawnie założoną i trwałą". Propozycję tę poparło 128 ojców synodalnych, a 41 było przeciw. Z kolei za diakonatem dla kobiet opowiedziało się 137 uczestników synodu, 30 było odrębnego zdania.

Święcenia żonatych mężczyzn na księży miałyby być odpowiedzią na niedobór kapłanów w Amazonii – są dziś bowiem takie miejsca, do których docierają oni raz na kilka miesięcy, a nawet lat.

– Faktycznie brak księży jest w Amazonii duży. Kwestie ewentualnego zniesienia celibatu i święcenia kobiet na diakonów są podnoszone od lat 70. – tłumaczy „Rz" ks. prof. Tomasz Szyszka z UKSW, misjolog, który przez kilka lat pracował jako misjonarz w Andach, a obecnie zajmuje się badaniami Kościoła w Amazonii. – Niejako naturalnie temat pojawił się na synodzie. I chociaż nie był najważniejszy, to został bardzo mocno rozdmuchany przez środowiska, które miały nadzieję na jakieś zmiany – mówi i dodaje, że bardzo dobrze się stało, że Franciszek pozwolił na dyskusję.

Papież ulega naciskom?

Propozycja ojców synodalnych spotkała się z dużym oporem części hierarchii. Protestował m.in. kard. Gerhard L. Müller, były prefekt Kongregacji Nauki Wiary. Listy z prośbą utrzymania celibatu słali biskupi z całego świata. Zza Spiżowej Bramy raz po raz dochodziły głosy, że Franciszek jest skłonny podzielić zdanie ojców synodalnych i celibat znieść.

– Papież miał przygotowanych kilka wersji dokumentu. W jednej celibat był znoszony, w innej utrzymany – twierdzi nieukrywający swojej rezerwy do Franciszka watykanista Marco Tosatti.

Najgłośniejszy – i najbardziej medialny – był protest kard. Roberta Saraha (prefekt Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów) i papieża seniora Benedykta XVI. W styczniu tego roku we Francji ukazała się ich książka „Z głębi naszych serc", będąca manifestem w obronie celibatu. I choć po medialnej burzy Benedykt XVI oświadczył, że nie jest współautorem książki i zażądał usunięcia z okładki swojego podpisu oraz wizerunku, to jednak publikacja została odebrana jako sprzeciw wobec planów Franciszka.

– Moim zdaniem papież ostatecznie wycofał się z planów zniesienia celibatu po tym mocnym głosie – twierdzi Tosatti.

Odmiennego zdania jest Andrea Tornielli, dyrektor programowy watykańskich mediów. – Papież rozważał propozycje ojców synodalnych. Po modlitwie i medytacji – bez nacisków zewnętrznych – zdecydował, że nie wprowadzi żadnych zmian w dyscyplinie kościelnej – wyjaśnia Tornielli. – Czasem można było odnieść wrażenie, że synod o Amazonii był swoistym referendum w sprawie święceń dla żonatych mężczyzn. Papież dał jednak prostą wskazówkę: rozwiązaniem na brak księży w Amazonii jest wysłanie tam większej liczby misjonarzy – tłumaczy. – Trzeba też otworzyć nowe drogi posługi dla osób świeckich, które tamte tereny zamieszkują – mówi i dodaje, że zniesienie celibatu byłoby pójściem na łatwiznę.

Tezę o istnieniu różnych wersji dokumentu, który Franciszek miałby zmienić w ostatniej chwili, obala także kard. Michael Czerny, który podczas synodu był jego sekretarzem specjalnym. – Ostateczny tekst adhortacji papież dostarczył 27 grudnia 2019 roku. Potem był on sprawdzony i tłumaczony na inne języki – wyjaśnia purpurat.