Czy polskie stadiony to repliki?

Stadiony warszawski i wrocławski zaprojektowała na Euro 2012 niemiecka firma JSK Architekci. Stadion Narodowy będzie bardzo podobny do obiektu w kształcie wiklinowego kosza, który wspólnicy JSK zaprojektowali na mistrzostwa świata w Kapsztadzie. Wrocławski obiekt niewiele się natomiast różni od stworzonej przez włoskiego architekta Massimiliano Fuksasa Zenith Areny, którą przed miesiącem otwarto w Strasburgu. Obie budowle mają kształt chińskiego lampionu.

Po rozstrzygnięciu konkursów wśród architektów rozgorzała dyskusja, czy JSK nie dopuściło się plagiatu. Sprawę nagłośniła „Gazeta Wyborcza” po sygnałach od internautów.

– To zbyt daleko idące wnioski wysnute przez laików po powierzchownej analizie – broni swoich obiektów Mariusz Rutz, wiceprezes JSK Architekci.Tłumaczy, że JSK, przedstawiając władzom Wrocławia projekt, nie wiedziało, że podobny obiekt powstaje w Strasburgu. – Idea chińskiego lampionu jest podobna, bo przyciąganie światłem to ostatnio dominujący trend w architekturze, szczególnie przy projektowaniu stadionów – wyjaśnia.– Rzeczywiście istnieje podobieństwo wizualne do sali widowiskowej w Strasburgu – przyznaje Marcin Garcarz, rzecznik prezydenta Wrocławia. – Kiedy dowiedzieliśmy się o tym, poprosiliśmy o opinię twórcę Zenith Areny. Odpisał nam, że to podobna inspiracja, ale w żadnym razie nie można mówić o plagiacie.

Problem z wrocławskim stadionem to efekt nie podobnych inspiracji, lecz słabej pracy komisji konkursowej prof. Waldemar Wawrzyniak, architekt

Rutz wskazuje na wiele różnic pomiędzy obiektami. – Zenith Arena jest kilkakrotnie mniejsza od stadionu wrocławskiego. Fasada obiektu we Wrocławiu będzie wykonana z białej membrany podświetlanej na różne kolory, a w Strasburgu jest pomarańczowa – zauważa.

Podkreśla, że JSK kontaktowało się z włoskim architektem. – Uzgodniliśmy, że to nie plagiat, bo ani on, ani my nie mamy praw do wyłącznego korzystania z idei, którą wymyślono w Chinach tysiąc lat temu – mówi Mariusz Rutz.

Podobnego zdania jest prof. Waldemar Wawrzyniak, wieloletni szef Zakładu Projektowania Architektury Użyteczności Publicznej Politechniki Wrocławskiej. Przyznaje, że wrocławski i strasburski obiekt są bardzo podobne, ale jego zdaniem takie inspiracje to częsta rzecz. – W ten sposób moglibyśmy powiedzieć, że większość gotyckich katedr to plagiaty, bo zbudowano je na planie krzyża.

Prof. Wawrzyniak wymienia inne europejskie inwestycje oparte na pomyśle chińskiego lampionu: halę lodową w Bazylei i halę wystawową w Oldenburgu. – Problem z wrocławskim stadionem to efekt nie podobnych inspiracji, lecz słabej pracy komisji konkursowej. To jej członkowie powinni wiedzieć, że podobne obiekty mogą już istnieć – zauważa prof. Wawrzyniak.

O podobieństwie doskonale wiedziała natomiast warszawska komisja konkursowa. JSK wskazało w referencjach, że stadion w Kapsztadzie to dzieło konsorcjum, którego jest członkiem. Dlatego nie obawia się zarzutów, że firma dwa razy sprzedała ten sam projekt.

Stadiony będą się różniły pojemnością: kapsztadzki będzie miał trzy pierścienie trybun, warszawski – tylko dwa. Dominującym elementem fasady stadionu w RPA mają być potężne żelbetowe słupy, na których rozpięta będzie biała membrana. Warszawski obiekt to filigranowa konstrukcja stalowa, w którą wpleciona zostanie przestrzenna struktura z kolorowej siatki miedzianej.

– Wszystkie te rozwiązania złożą się na kompletnie inny efekt wizualny – podkreśla Rutz. – Idea fasady i bryły stadionu znana z konstrukcji kosza to nasze autorskie rozwiązanie.